Seguida e fin daus textes de Felip Frens lo viatge occitan partida 1 e lo viatge occitan partida 2 sur aquel blògue.

°°

Tres ans pus tard, lo Patrici lisava sul internet melhor que la Solanja, la dròlla d’en facia que alisa son telefonilhon quora que siá.
Aviá segut un cors d’informatica organisat a res non còst per Miègjorn-Pirenèus a Gordon avans que li prestèssi un ordinator portable inutilisat. N’enantissiá talament qu’èra pas de creire !
S’èra pas encara embarcat sus « Morrelibre »* mas picava los accents occitans mai lèu que la secretària de l’I.E.O. !
De còps, emplegava sa lenga mairala tant aviat que li deviái demandar de parlar dapasset.
D’aver a man un locutor de naissença vos permet de presar melhor una lenga cantadissa.
Deguèt m’apréner quicòm qu’es pas tot un per un francofòn : dire los èrras en produire una vibracion de la lenga al darrièr de las dents.
O fan tanben los catalans e los quite castelhans.
Un còp èra, me parlèt de la gramatica de l’Alibèrt qu’aviá manlevat a la bibliotèca municipala.
- Me’n vau t’assabentar, ço diguèt el. L’òme que escriguèt aqueste libre en 1936 nasquèt a Bram de Lauragués en 1884 e tenguèt una farmacia a Montreal d’Aude mentre que venguèsse un lingüiste plan celèbre. Se disiá « lengadocian central » que lo còr de la lenga bat a l’entorn de Carcassona. Zo pòdes veire sus la carta geografica qu’es estada estampada aiçí.
Notaràs que Brageiragués e Sarladés forman part de l’airal lengadocian. Lemosin comença sonque al delai de Vesera.
- Gaita ‘quí , dins l’introduccion : l’autor avertís qu’a negligit d’estudiar lo parlar sarladés del Peirigòrd meridional per defugir d’èsser acusat de megalomania lengadociana !
- ‘Quò fai res, avem lo « ca » e non pas lo « cha ». Sostengam nòstres fraires lemosins encara mai que tòcan Oïl !
- Pr’aquò dises « chen » en luòc de « canh ».
- M’embèstias,tu.
- Te mainas pas que te carpinhi ?
- De segur. Avisa, t’ai portat una ponhada de morilhas per ne te far la pascada.
En devalar las grasas del celièr, me pensava que se semblan la moleta e l’amistat. Devon se calfar
a l’entorn d’una brava botelha.
Felip Frens
* « Facebook » en anglés, « Tronchelivre » en françés

°°

Publicat dins lo n° 36 de la revista Plumas d'òc.

Plumas d'òc se vend unicament per abonament : 15€ per 4 numeròs.

Cheque de mandar a : Association "Las bonas lengas", sur la font, 24250 DAGLAN.

Corric  : lbl.daglan@laposte.net

Seguida dau texte lo viatge occitan partida 1 sur aquel blògue.

°°

L’endeman ploguèt tota la jornada e quand lo boièr pòt pas laurar, se sèi al pè del fuòc per legir son Assimil, ço parièr que dins la cançon plan coneguda. E mai se plantèssi pas mon agulhada, èri plan urós de tornar trobar lo Patrici pr’amor de veire de monde pel mejan d’un libre sens que nos trempèssem las sabatas.
- Son calucs aquels gascons, bòtan dels achas en luòc dels èfas, comencèt nòstre bordièr que me semblava venir un gramaticaire de tria ( ne coneguèrem dels tipes que partiguèron portièr per ne finir president-director-general ! ).
- Pas pus que los sarladeses que dison de longa los « a » coma los « ò ». Sens te parlar de l’usatge intensiu que fan del mot « aquò ». L’emplegan de contunh : quò’s, que quò’s, que quò’s aquò,‘quò vai…
Tè, vòli jogar que t’escriga doas paginas sens pas cap l’emplegar, aquel mot. O montrarai tanben als escolans de Daglan.
- Daglan ? Que vas fotre a Cèou ? Son mièg carcinòls ailà.
- Non, parlan tan plan coma tu. An un quite professor qu’es un dictionari corredís, te disi pas.
- Es vertat ?
- Solide ! Bon, tornem a Gasconha. Coneis Auch e sa catedrala ?
- Non pas. La sòrre i èra estada annada bèl temps a en s’encaminar per Lorda.
- Se conta que lo d’Artanhan, cabdèt de Castelmaurel dins l’encontrada de Vic en Fesensac, montèt l’escalièr grand d’aquela gleisa a caval ! Disiá « cap de diu » de tira a París quand i èra mosquetari.
- Tetava lo flescon d’armanhac tròp sovent, benlèu ? Pareis que ne mèton dins lor cafè ara.
- De caval ?
- De vin fòrt, farcejaire ! D’una mena que fa quaranta degrasses. Ne cal pas belcòp per te far virar lo cap.
- O sabiás, tu, que los gascons de Val d’Aran an botat de las pancartas bilingüas long de lor estradas ? En co d’els, l’occitan es pertot.
- Zo vesères ?
- Non qu’èri sul ubac de Pirenèus e las montanhas nautas m’empachavan de veire ont son.
- Aquesta istòria me recòrda quicom : la cantarem tot ara se avem acabat los exercicis de la leisson nonanta novena. D’acòrdi ?
- Oc plan. Cresi que lo còp que ven, se tractarà de Milhau e las gorjas de Tarn.. O coneisses ?
- Segur que òc ! Lo pepin de ma paura maire sortiguèt de Roèrgue fa bèl temps. Se contava qu’aviá un gos que te li podiás parlar coma a un òme. La bèstia gardava las fedas sul causse negre dins lo ròdol de l’avenc Armand e de sa balma meravilhosa.
- Dieu m’abirme se mencionan pas lo mercat de Santa Africa ! Coma me triga de descobrir la seguida de l’istòria ! A diluns, Patrici.
- Adieu, companh !
(De segre...) Felip Frens.

Publicat dins lo n° 36 de la revista Plumas d'òc.

Plumas d'òc se vend unicament per abonament : 15€ per 4 numeròs.

Cheque de mandar a : Association "Las bonas lengas", sur la font, 24250 DAGLAN.

Corric  : lbl.daglan@laposte.net

"Resumit dels episòdis precedents" :
Dins sa bòria del Peirigòrd Negre, un òme ausís parlar sa lenga mairala sul transitor que ven de crompar per remplaçar son pòste vièlh de radiò. Decidìs de n’apréner mai e, pauc a pauc, encontra de monde que l’assabentan : son »patés » seriá una lenga autentica coma la dels celèbres cavalièrs-trobadors de la legenda…

Lo Patrici - se tracta de nòstre òme – se diguèt que per cantar e escriure totas aquelas istòrias, caliá mai que un patés, calià que parlèssen una lenga vertadièra aquels trobadors que cavalgavan per tota l’Euròpa d’alara.Que charrava en « occitan » li foguèt revelat per astre. Era tot escàs tornat a la bòria quand, sul sèr, s’estrementiguèt lo tustador de la pòrta.
- « An-tré », ço diguèt a la francimanda.
Lo vesin d’enbàs – un gavach rai mas un de plasent- dintrèt amb un livre jol braç e, dins la biaça,
un aparelh pichon per ne far de la musica. Dètz ans a, aquel òme avià crompat l’ostal vièlh del Marcelon, res mai qu’un clapàs, e restaurat melhor que los Monuments Istorics, ço disià lo conse.
- Adissiatz sénher R…., anatz plan ?
Macarèl, parla patés ara, se pensèt lo Patrici en se remembrar que avià ja vist un empegatge « Oc » sul veïcul del vesin. De mai, poirià dire « monsur » que soi un païsan e non pas un « sénher ».
- Ca va… Sang de Dieu, ont aprenguèretz nòstre parlar sarladés ?
Era pas cap vergonhós lo Patrici. E mai se compreniái pas tot, de me respondre còp sec dins la lenga m’onorava bravament. Per ço que l’endevinèretz, soi ièu lo vesin.
- L’apreni dins aqueste libreton que se sona « L’occitan sens pena ». Ven amb dos cd per ausir parlar de monde de pertot.
- Endonc aprenètz tanben de o legir coma d’escriure ? Zo pòdi pas far.
- Vau vos ne prepausar una : se volètz, nos encontrarem cada setmana a l’ostal. Me faretz parlar del temps que vos farai la dictada.
Me prenguèt mai d’una annada abans que se melhore l’usatge de la lenga. Tre la primièra leisson, lo Patrici, el, se trachèt que son parlar deviá semblar un bocinet particular als autres mas que d’autre biais compreniá facilament los locutors sul cd. I ausiguèt quitament de lemosin parièr que lo de Radio Blau sul transistor .
- Vesètz, ço ditz el se risent, aquels lengadocians centrals sabon parlar tan plan coma escrivon. Me pensi que prononcian clarament cada letra per plan escaire lor dictadas.
Demorèt pas bèl temps a l’escòla lo Patrici mas cal pas li contar de las colhonadas. Ièr, m’a fach un brave plaser : m’a tutejat dins la lenga nòstra.
- Ou, Patrici, baste que ploguèsse encara mai deman, poirem nos atacar al gascon !
Aital, contunharem nòstre viatge per Occitània…(de segre)
Felip Frens

Conte liurament inspirat de la metòda assimil : "l'occitan sens pena"

Publicat dins lo n° 36 de la revista Plumas d'òc.

Plumas d'òc se vend unicament per abonament : 15€ per 4 numeròs.

Cheque de mandar a : Association "Las bonas lengas", sur la font, 24250 DAGLAN.

Corric  : lbl.daglan@laposte.net