Les ateliers de langue occitane du Périgord regorgent de talents cachés, de débutants qui sont capables d'écrire des textes plaisants et de qualité. Rubrica en òc a sélectionné le texte « Contraste sus sable fin » de Chantal Angoin, de l'atelier de langue de Joan Ganhaire à Bourdeilles.
°°
Contraste sus sable fin
Sabe pas coma que 'la s'apela quela plaja, mas, çò que es segur, quo es que 'la es plan presabla. Quo es vrai. E enquera, zo fau saber que i a una plaja a quel endrech. I a nonmàs un pitit chamin, pas de que se garar, per i 'nar, e juste un sendareu estrech que trascona la duna, barrar a l'entrada per doas belas peiras per cas que ne'n i auriá que s'i aprueimariá de tròp prep emb lor veitura. Dins un recanton, un monitor de surf a installat una vielha caravana que l'i sirev de bureu, e de cabana per sarrar son materiau. Mas quò vau lo còp de i 'nar, a quela pita plaja. Dise pita, mas fin finala, i a pro plaça per tot lo monde. Per los que an daus dròlles, o bentot que saben pas nodar, fau far tot suau, que 'l'es pas survelhada.
Quante 'ribem en naut de la duna, se pòt descrubir una brava mar, d'un blue, coma jamai, e, desjà, se sentem bien. Daus parassòrs de totas las colors clafissen la plaja, e pas de "Club Mickey" que minge lo païsatge e que trundis de credadas de dròlles. L'escòla de surf pinca sos dos drapeus, ente devem pas 'nar, e demòra enquera pro plaça, n'autres ne'n avem totjorn trobat.
Daus banhaires de tots atges s'eissaian de prener las ersas emb lors planchons, "bodyboard, morey..." Daus pitits mai daus grands bastissen daus chasteus de sable, e daus braves ! faliá veire ! dau temps que d'autres s'escodenan au solelh, barbolicats de crema per se pas cramar. N'autres, eram un pauc en retrach, a l'acialat dau solelh, dejos un parassòr. Aprep nos ésser gansolhats un brave moment, que l'aiga era plan bona, eram 'quí a legir.
Quo era plan agradable. Lo bufe chaud dau vent fasiá anar e venir de las olors d'embrun, de crema solairitz a la vanilha, cocòt ... Lo bruch de las ersas que fasián rodelar los calhaus, que ne'n aviá, a-d-un endrech, e quò s'auvissiá plan, faliá auvir quò, acompanhava los joios esbats aigassiers . Un "chichi", "binhet", "beure fresche"... passatgier se veniá maiar sens per atertant treblar la quietuda de la plaja.
'Laidonc que eram a saborar queu plaser, aviam pas remarcat una tropelada de jòunes que trobavan quel endrech plan a lor mòda, ilhs tanben. Quo era los "bom...bom...bom"... de lor musica que nos avián surtit de nòstra fenha. Eran 'quí, dos tres metres dernier n'autres, rasis la duna. Eran ben una diesena. De part doas dròllas en malhòt de banh, los autres demoreren 'bilhats. Troberem un pauc curios, mas quò nos regardava pas. Mai que eran quauque pauc bruchents, nos faguerem una rason en dire que eran uros de se tornar trobar entre tots, e, 'laidonc, nos concentrerem sus nòstra legida e autres divertissenças de la plaja. Pena perduda !
Comprenguerem viste perqué quilhs goiats e goiatas eran a l'escart dau monde ! Quo es pas per res que avián chausit quela plaça ! Coneissián plan ben la plaja e son fenomène meteorologic. Que, d'avesat, a questa ora d'aiga montanta, lo vent veniá de la mar e anava se perdre dins las nautors de la duna. Mas, subran, queste aprep migjorn 'lai, un pitit vent folit los tragueret en nos far passar jos lo nas quauquas olors estranhas ! Nos poguerem pas empeichar de levar la testa. Ò ! de prumiera vuda ren de extraordinari : un paquet de "maussas Tagada", daus "chocò BN" tronavan au mitan. E puei, chascun bevilhava dins la quita caneta de meschenta biera en brotissar las lechotariás entre doas pipadas que tiravan d'una pipa de la mesma color que son olor e que se fasián passar de man en man. Pas geinats dau tot de las fumadas que lo vent ne'n fasiá aprofechar l'entorn, quilhs jòunes, quitament pas desborassonats, vogavan entre doas ersas, a laquala los meneriá sus lo bon ribatge.
Chantal Angoin, Biras, setembre 2017
Ne'n avetz auvit parlar e l'avetz legit dins Sud-Oest : en novembre de l'an passat, la Comission Europenca a autorisat per cinc ans de mai l'utilisacion dau glifosate.