Jamai dissèt pas a degun çò qu’aviá vist queu ser, peu chamin de Compostèla.
D’efièch, queu ser veguèt ‘na chausa incresabla, qu’aviá pas jamai vist davant, perqué a l’encòp extraordinària e talament magnifica. Mas pensèt mesma que degun aviá pas jà vist ‘na chausa pariera.
Chau dire que queu ser lai, fòrça sinhes pareissián tant estranges. Segur lo vin qu’aviá begut a l’auberja èra un pauc fòrt, entre lo vin païsan creissut au solèlh e lo vin de messa restat tròp de temps dins sa botelha. Segur aviá begut en mai de la liquor daus dius, coma apelam lo cognac per justament quel estat de viatge de l’esperit que provoca sus tots. Segur lo fach d’avançar vèrs Sent Jaume de Compostèla l’influençava dins l’interpretacion daus elements. Mas lai, èra endelai de sa pensada, clara o pas, èra ben reau !
Queu ser, quauques nibles adornavan lo ciau, taus daus pitchonas ovelhas que paissen dins ‘na prada. L’er èra pro chaud. Lo vent aviá feblesit. En mai, lo ciau èra plan misteriós, un ciau supèrbe amb daus colors dignas dau purgatòri, anant dau rossèu au roge e irange coma se las flamas de l’infern sortián de l’orizont.
Queu ser, lo chamin se-mesma èra diferent dau sendarèu qu’aviá arpentat durant los autres jorns de marcha. Èra mens large e la vegetacion a l’entorn preniá plaça de mai en mai dessus, lo charrieron veniá crós, e nòstre brave pelegrin èra coma aspirat per li.
Queu ser, la vegetacion semblava èstre estada agressada e donca agressiva. Segur èra jà cramada peu solelh e vertadièrament plan seca, perqué èram d’efièch en estiu e donca sens aiga dempuèi cinc o sieis setmanas. Pasmens semblava tanben qu’i aviá quauqua res d’autre que l’aviá aitau brunit coma quauqua res venguda de las prigondors de la Terra e que l’auriá talament espaurit qu’ela auriá desvelopat totas las espinas, tota la parelha e tots los picants que podiá per se defendre. E mai avançava, mai la branchiera èra espinosa e pareissiá èstre enquèra mai ruda.
Queu ser, los animaus que l’acompanhavan dempuèi la començada de son periple èran pus aici. Ont èran los chabruèlhs e los conilhs qu’eu vesiá minjar tots los autres sers… ? Zo meissabiá, avián desaparegut ; èran estats remplaçats per daus animaus mai furtius, coma ‘na cheita que lo seguiá discretament dempuèi mai d’una ora o un chat-martre que los dos uèlhs l’espiavan regladament.
En soma, mai marchava, mai l’atmosfera veniá lugubra ; eu realizèt aquò còp sec, e se demandava a se-mesma : deviá continuar ? Que trobariá per lai ?
Mas coma auriá pogut imaginar achabar son chamin aici, èra vengut de tant luènh ! Non, podiá pas laissar las feblessas de son esperit e autras divagacions de sa percepcion lo guidar e lo coupar aitau dins sa questa vèrs Sent Jaume.
E pertant auriá benlèu deugut perque a pena aviá fach cent metres de mai que se produsèt quela chausa incresabla. Quela-qui arribava subran, lai, davant li, au bèu mitan dau sendarèu !
La lum que n’en veniá, èra tant fòrta qu’èra impossible d’avisar l’endrech de faça. De costat, nòstre òme poguèt veire tot-parièr un pauc : èra a l’encòp fòrça magnific e tant espaurent ! Èra lo tesmoènh d’una manifestacion inimaginabla ! Quauqua res que vos transpersa, introspecta vòstra arma, quauqua res de talament potent que semblatz èstre en levitacion a mai d’un metre dau soù. Sa fòrma èra infòrma car èra capabla d’èstre totas las fòrmas à l’encòp ; sa color èra un color inconeguda jusc’aura ; lo son que n’en veniá, èra tant melodiós coma terrifiant. Çò que veguèt, semblava naturau coma artificiau, minerau coma vivent, animau coma vegetau… Èra tot a l’encòp ! Èra talament extraordinari qu’èra pas segur de n’en poder subreviure, mas s’i subreviviá, quò demorariá dins sa memòria per tota la vita, e certanament tanben dins sa quita mòrt ! P’r aquò èra tant impensable que sabiá pas ben se raibava o pas ! Benlèu s’èra endurmit a jorn falit e dins sa durmida, èra pus la realitat.
Mas alara, de fach, que quò èra ? Saubèt pas jamai vertadièrament… En tot cas, i subrevisquèt, puei que aprèp quauquas minutas, s’achabèt e desapareguèt dins los prigondors de la nuèch naissenta…
Pasmens podiá pas contar quò a quauqu’un ! Dins lo melhor cas, se l’auriá pas prengut coma seriós e s’auriá cregut a ‘na badinada, e dins lo pieg cas, se l’auriá prengut per un foù e s’auriá vougut lo far engabiar.
Donca eu decidèt d’enfonsar quò au mai prigond de se-mesma, e se dissèt tanben que devriá pas jamai, e jos p’un pretexte, revelar çò qu’aviá vist lai, queu ser …

Aimeric dau Sochaud

Qué se debanava dins la nuech dau 28 au 29 dau mes de mai 2016 ? :
Una desvirada dau glòbe terrenau …
La planeta blúia coalevet sens zo dire : lo cuòu en jardòla ?
L’aisse terrestre se torilhonet de l’autre biais sens prevenir ?
Queraque la meteò parisiana l’aviá plan dich : « questa nuech podrián subrevenir de las chavanas e daus auratges subreviolents ! ».
Mas delai a tremolar l’ordre eternau « Septentrïon // Miegjorn »… quò es un autre afar…
Aprep ma desvelhada un pauc pertubada, ai cherchat de comprener un tau fenomene.
Es lo resultat de l’eschauradís climatic ? Non, pas enquera… Segur qu’es l’afar de 20 ans.
Es la consequença de l’accelaracion de l’espaci temps ? Non gran ! La teoria es pas confirmada per l’academia scientifica.
Es lo contracòp de l’inovacion de l’EUROVISION 2016 que acceptet l’Australia de se far portar coma candidada de l’autre emisferi a la competicion ? Pas mai, per çò que an pas ganhat « lo song contest » europenc !
Dins lo dobte, aüei me fau verifiar :
Si lo Perigòrd se troba pas aura dins lo ranvers de Joanesborg ?
Si Nontronh es pas rasís Lo Cap de Bona Esperança ?
Si Moissídan vai pas jugar au rugbí contra Santiagò del Chile ?
En carcular plan, las consequénçias son espandidas e imperiosas… Per exemple, las novelas limitas de la region Aquitánia van èsser trebladas tanben. La bela Occitània anirá, ela, de Peitius a Ussuaià ? De Limòtges a Camberrà ? De Sent Marciau de Valeta a Soetò ?
Me fau avoar que còp sec, de mai dau Gasconh, dau Provençau, dau Lengadocian, lo Joan-Loís L., lo Olivier P. e lo Joan G. van nos oblijar d’aprener daus noveus dialectes… E de’n tot prumier lo Mapuchòc !

Gei-Oai © # Testadinslospès »

Totparier las pròvas son aquí ; Trobaretz en peça-junta, lo marcaire irrefutable dau beu desvirament d’arser : daus botareus negres (daus « champanhòus » per los Nontronhs) dins lo mes de mai es tan de creire que la dubertura d’esperit chas un « frontista ».

Beauty is in the eye of the beholder
(La beutat es dins los uelhs de lo que ’visa)
Proverbe anglés

Los Anglés disen que quo es an eyesore, « una dolor daus uelhs », quauqua ren de talament òrre dins lo païsatge que los uelhs vos dòlen. Coma las roinas dins nòstres vilatges : teulada esbolhada, murs descrespits e bombats, fenestras sens carreus que an pus nonmas un contravent de bingois, vergiers ganhats per las ortrujas e las romdres… Un paradís per las serps e l’autra sauvagina. Aquí, queraque, los uelhs lur dòlen pas, a ’quilhs Anglés que an ’chaptat una maison benleu vint metres pus loenh dins lo vilatge. Ne’n fan pas de cas, o zo tròben benleu romantic.
Daus còps, rasis ’quilhs pilòts de peiras cuberts de liedra, trobaretz un angard metallic per gardar las balas de fen a l’abric. Los agricultors an quauqua ren mai a pensar que de s’ocupar de çò que marca mau dins lo vilatge. Per las reparacions, van totjorn au pus preissat : clauven de la tòla rolhada sus las pòsts d’un portau de granja que ten enquera, o ben meten un portau galvanizat pendilhat ad una ralha per remplaçar lo vielh que teniá pus. Dirian benleu coma auriá dich granda-mair, mocandiera : « Si quò vos platz pas, setz pas oblijat de zo ’visar ». E perdiu !
A l’entrada dau vilatge, veiretz de las grandas inscripcions sus dau plastic negre : « NON A LAS EOLIANAS », « LOS LAISSAM PAS DESFIGURAR LO PAÍS », « NON A LA TROMPARIÁ ». Comprene pas tròp. Avem desjà las linhas electricas, las estabulacions a la cima daus termes, los angards cuberts de paneus fotovoltaïcs, las machinas que desboigen los bòscs tota l’annada e que apilen au bòrd de la rota daus tròç de bilhas de ’quilhs braves chaisnes… Lo país ne’n passa pas fauta, de ’quilhs elements estrangiers venguts de la societat industriala sens que degun se’n planhe. Mas vòlen pas las eolianas.
Pareis que lo bruch de las eolianas pòt geinar la gent alentorn. Mas – dijatz-me si me trompe – las deven plaçar a mai d’un quilometre de las maisons. Si son pro loenh per desrenjar degun, perque sirian-t-elas pus òrras que lo resta, ’quelas machinas que rapòrten daus sòus aus proprietaris e que fan de l’electricitat pròpa ? Las parciriatz pas las centralas nuclearas de Blàia o de Civaux, rasis nautres, aprep çò que a ’ribat a Chernobul e a Focoshima ?
Benleu que las eolianas son coma los chamins de fer e las usinas : son òrras mai bravas. Una granda gara a de que vos donar lo maucòr, mas ren que de veire un de ’quilhs grands ponts que escambalen las valadas, sentetz quauqua ren coma dau contentament. Benleu que per lo chaminòt abonat a La Vie du rail, lo TGV es l’imatge de la beutat. Per lo que ganha sa vita sus los chamins de fer o dans las usinas, òrre o brave, la question se pausa pas. Ne’n coneissetz beucòp de gent que aguissen lur ustilh de trabalh ? Per ilhs, lo pus òrre, quo es una usina barrada. Quò sirá parier per las eolianas : si nos renden servici, degun pus las trobará òrras.
E ai ren dich de la Tor Eiffel, ten !... La trobatz brava ? Quante damandavan a Maupassant perque anava disnar au restaurant de ’quela Tor Eiffel que trobava tant òrra, respondiá que quo era lo sole endrech de París d’ente se vesiá pas. ’Queu monument es ben la pròva que l’orror fai pas fugir la toristalha. Vos parie que faran parier per las eolianas : las faran visitar !
Quo fai de quò-’quí coma dau resta : lo pus òrre es sovent çò que vesem pas d’ente som… Per far despiech aus ’belhaires coma me, la Comission europenca e lo Senat de la França venen d’autorisar los neocotinoids que tuen las ’belhas e empoisonen los crestians. Veiram pas daus cents de mila de personas davalar dins las ruas e degun plantará de las plancardas au bòrd de las rotas. Mas quò sirá pas nonmas los uelhs que nos dòuran.

A Javerlhac, lo 25 dau mes de mai de 2016
Jan-Peire Reidi