Seconde partie de la chronique de Jan-Peire Reidi sur les fameuses particules fines (voir 1ère partie lundi 13 mars 2017)

°°

Aguí la curiositat de ’visar la carta que mostrava l’espandida d’aer chaulhat sus la França e l’Occitània. Suspresa ! Lo quite Perigòrd Verd, que es pertant pas rasis la grandas metropòlis, era cubert per la nivol. Segur, era pas tant espessa coma sus París e Bordeu, mas totparier ! Degun era a l’acelat ! Creguí tombar de cuu quante auví un especialista dire a la radiò que, en una jornada, lo fuòc dins lo fogier emetiá dins l’atmosfera mai de particulas finas que un motor diesel de camion sus mila quilòmetres. Nòstre fuòc, que dançava dins lo fornet e dins nòstre eime, fasiá malaudes daus millions de personas dins las grandas vilas, fasiá poschar los mainatges que suerten s’amusar dins la cort de l’escòla, fasiá morir los vielhs gaire drucauds e redusiá nòstre temps de vita de quauques mes. ’Chabada, la bona conscéncia !

Puei venguet un moment de revòlta. Se foten de nautres ! Quo es pas nautres que ne’n som causa ! Van pas nos far creire que quo es nòstre fuòc que… Que dire dau carburant besilhat per lo camions que circulen voides, de l’electricitat degalhada per esclairar las reclamas… Quo es coma los que nos dònen meschanta consciéncia per quò-’quí o per quò-’lai. Vòlen nos far barrar lo robinet quand nos netiem las dents per mainatjar l’aiga, mas disen ren de las piscinas, daus terrens de gòlfe, daus arrosadors de bigarroelh que asaiguen las rotas e los plais… Nos fan ’chaptar de las ampolas electricas que còsten los uelhs de la testa e de las alarmas d’incendi que marchen pas… e ch. a. Som esmalits.

Çò que nos ditz la colera es benleu verai en granda partida, mas quò nos empaicha pas d’isolar las maisons, de ’chaptar daus fornets « flamba verda » quand los devem remplaçar e de mainatjar lo carburant, perque, en atendent, contunhem de poschar, poscha-poscharas-tu. La nivol de las particulas finas, coma la de Chernobil, coneis pas de frontieras.

Jan-Peire Reidi