A la maison, quand 'ribava lo calendrier de la Pòsta a gròssas flors ò a pitits chats, una de las datas que visavam en prumier, qu'era la festa daus Rampams. Festa plan plasenta que marcava, chas nos, la fin de l'ivern.

Lo matin de 'queu diumenc, ma mair 'nava copar las pitas bròchas de rampam a pitas flors rossas, totas freschas, prestas a estre beneisidas afen d'aver de portar chança per tota l'annada.

Chas lo bolengier, chaptavam los tortilhons traucats dins lur mitan ente los pitits passavan lur bosquet. Nòstre bolengier los fasiá plan bons, pas tròp secs e pas tròp mofles emb una poncha de gost anisat. A Marvau, un autre bolengier fasiá daus carcalins roges cuberts de gros gruns de sucre blanc... sòrta de cornuda lemosina, a tres ponchas, que simbolizavan, çò qu'aprenguí beucòp pus tard, 'na fòrma necessària a la fecondacion.

E 'ribava l'ora de la messa. Las clòchas sonavan a la volada, lu curet en abit blanc brodat d'aur, segut de son enfant de cuer que portava la copa d'aiga beneita, passava dins l'aléia centrala per arrosar de son esparson (goupillon) tots los bosquets que la gent levavan !. Aimava beucòp 'queu moment ente l'egleisa era transformada en forest !

Pus tard, 'ribats a la maison, lo gròs bosquet era partatjat en quauques brochilhons qu' eran acrochats dins l'estable, la granja, aus contra-vents de la maison e quitament dins la veitura. D'autres bocins eran tanben gardats afen de los balhar aus vesins qu'avian pas pogut assistar a la benedicion.

Un brochilhon podiá siervir tanben en cas de malur per beneisir la gent sus lur liech de mòrt, mas faliá pas i pensar.

Ai gaire mancat 'quelas messas per puescher far la distribucion de brochilhons beneisits... e manca l'annada passada, qu'era totjorn un plaser de levar lo bosquet  !

L'an passat, me trobí a Nontron per 'quela operacion. L'egleisa era plena. Coma d'abituda, me plací au fons, un pauc loenh de l'aléia centrala per eschivar d'estre abeurada d'aiga beneita per daus curets dinamiques e « entosiastics », coma disen mos vesins angles.... çò que me ribet quauques còps !

Avant la messa, nos discuterem a votz bassa... « 'questa annada, ai deugut chaptar mon bosquet chas la merchanda de flors perque en aviam pus... an tots sechat apres lo passatge de la chanilha » me disset 'na femna que veniá de Javerlhac. Per ma part, aviá 'gut la chança d'aver d'enquera un pé vert, qu'era pas tucat per l'invasion chanilharesca.

Las clòchas soneren, lo curet se faufilet au mitan de la gent qu'avian pas trobat de plaça, au fons de l'egleisa... l'urgues se meteren de jugar, lo silence se faguet. Comencet la ceremònia. Nos leverem los bosquets. Lo curet faguet son discors, se viret a gaucha, se viret a drecha e d'un grand geste circulari comencet la benedicion en montar din l'aléia. En visar mon bosquet aguí un moment d'estonament... me semblava lo veire vibrar ! Coma era beneisit, comenci a lo visar de pus pres. De las quantitats de chanilhas verdas eran surtidas daus botons de fuelhas e montavan en ondular lo long de las bròchas. Quò belinava de pertot ! Coma fan las parpalhòlas que monten per s'envolar, las chanilhas montavan e se balançavan assus prestas a s'eslançar per tombar sus lo ciment. Voliá pas las far tombar per pas las veire s'eissigar un pauc pertot jos los pes de la gent, alaidonc, virava lo bosquet a l'envers e contunhavan de montar. .. « A Jerusalem, coma quò aviá estat dich, lo pitit borricon fuguet destachat, los manteus e los brochilhons de verdura volavan sur son passatge, la gent aclamavan... ». N'auviguí ren de la descripcion de Sent-Marc... passí mon temps a virar lo bosquet d'un biais, de l'autre, de naut, de bas. Ma vesina intrigada de mon manetge, se quintet per visar de pus pres 'quelas bestias que 'la coneissia pas. Gròs uelhs negres, pitit duvet vert a pitits peseus negres bien alinhats dos per dos, sus de las raiuras dauradas, dau pus brave esfech... « qu'era lo prumier còp que 'la ne'n vesiá ! »

La messa me pareguet plan lonja. Voliá pas partir avant la fin... 'quò se fai pas ! « Ite missa est »... fugiguí viste secodre mon bosquet concienciosament sus la peluja. Ne'n voliá pas menar dins la veitura, mesma si 'l'eran beneisidas !

Coma faram-nos dins las annadas a venir si l'invasion contunha ? Rentraram-nos dins 'na periòda mins chançosa si podem pas far beneisir nòstres rampams ?

Jaumeta Beauzetie

Joan-Pau Verdier e Nicolau Puech nos informan que lo convidat de l'emission dau diumenc 21 de mai 2018 a 11 oras sur França Blu Perigòrd sera l'escriveire Jean-Jacques Gillot per parlar de la novela edicion en richesida de son libre "On l'appelait double-mètre" sur la periòda de l'epuracion en Perigòrd, en quò de las edicions Les livres de l'Ilôt.

Meitat chen , Meitat pòrc , chasque diumenc a 11 oras  sur França Blu Perigòrd!

Per escotar l'emission en directe o en redifusion, clicar sur lo ligam: França Blu Perigòrd

Veiqui lo ligam vers lo site de Joan-Pau Verdier

e los ligams vers lo sites de Nicolas Puech:  www.nicolaspeuch.com e facebook.com/nicolaspeuch

Les Balajoux à Nabirat, La Balajière à Ste-Nathalène : ces toponymes sont sans doute à rapprocher de Le Galajou à Carsac-Aillac et Les Galajou à Doissat et aux nombreux La Galage (sud-occitan) et La Jalage (nord-occitan) et leurs dérivés, dont nous avons déjà parlé dans cette rubrique. L'occitan galajon, dérivé de galaja désigne l'ajonc épineux, balaja (balai) signifie « genêt ». Le balai était fait de genêt.

Jean-Claude Dugros