La fin del mes de decembre èra arribada a grand tròt, e a l’escòla pendant la darrièra setmana la rigente aviá demandat als escolans de far de dessenhs tant per Nadal que per lo primièr de l’an. Tots los escolans se botèron al trabalh e, per un còp, sens repotegar un bric. Los caliá veire penjats sus lor fuèlha de papier, lo cap clinat, la lenga entre las dents emb los uèlhs lusissent de plaser. E dins la classa pas un bruch ! s’entendiá nonmas los pas de la rigente que passava de taula en taula veire çò que fasián los dròlles e las drolletas, en donant quora un conselh, quora un encoratjament o encara un pichon còp de gredon per ajudar un pauc los picassos en èrba.

Un escolan, un sòl, fasiá pas de dessenh. Qu’èra lo Joantonet, un drollet qu’anava sus sos sèt ans e qu’èra assetat a la darrèra taula al fons de la classa. Disiá res, avisava sa fuèlha blanca emb dels uelhs sens expression, que semblàvan voides en chucant son gredon. En passant la rigenta li disiá qualques mots docetament, coma se parlava a un malaut e emb sa man li alisava los pials, alara Joantonet començava a far un arbrisson, mas s’arrestava lèu . Se sentissiá qu’aviá pas enveja de far quicòm per Nadal.

Pertant Joantonet èra pas malaut, e aviá pas acostumat la rigente a tant de passivitat. L’an passat lo drollet teniá pas en plaça : bolegava coma pas un, caquetava tan un tropèl d’agassas, la cort de recreacion èra tròp petita per el e èra un plan bon escolan que saviá sas lessons e que compreniá lèu, lèu !

A la fin de l’estiu, un pauc abans la dintrada, lo paire de Joantonet se n’èra anat. Lo paire de Joantonet aviá pren una valisa e daissar tot son monde a l’ostal. I aviá nonmas los adults que savián que lo papà èra anar viuvre emb una autra femna ! Anatz explicar aquò a un drollet de sèt ans.. ! un papà pòt pas estre emb una autra femna que la mamà ! e una mamà es pas facha per plorar cada jorn, mas per rire, cantar, e jogar emb son filh ! I aviá ben la mameta – qu’èra la mamà de sa mamà- que lo veniá cercar a l’escòla per li far far quatre oras, e que fasiá tanben de plan bon gatèus, e lo papet que contava d’istòrias agradivas , mas qu’èra nonmas la mameta e lo papet ! E dins tot aquò degun parlava pas del papà.

Tanben Joantonet se decidiguèt a far quicòm : dins lo secret de sa cramba faguèt una letra - «  Bon paire Nadal tòrna me mon papà »- e la donèt al factor…

Aqueste 24 decembre foguèt un grand e bèl 24 decembre per nòstre Joantonet qu’en tornant de la messa de miejanuèch emb sa mameta, trobèt dins lo canton de l’ostal son papà, sietat emb sa mamà ! Joantonet credèt un « papà » a far tremolar la maison e sautèt dins los braçs de son paire per lo potonejar …. « sabes »  ço-ditz lo papà « lo Paire Nadal, qu’es un Paire Nadal modern, m’a mandat un sms per me dire qu’un papà deviá passar nadal emb son filh ; alara sèi vengut per uèi, e per totjorn demorar emb vosautres. »

E n’i a que dison que la Paire Nadal existís pas ?

Sèrgi Lespinasse

Veiqui une texte de Jacques Crouzel que nos fuguet mandat per Sergi Lespinassa de l'Asco.

De legir  tanben: Restauracion a Tanièrs

°°

Cabana en roïna

La fina engresòla sembla plan escalfada

Dessús lo gròs mantèl de la vièlha cabana

lo vent que bufa jòga sa musica endiablada

tras las pèiras secas de la roïna enledrada

Cabana deus grands bòscs, t'avèm abandonada

Nòstres vielhs d'amon'aut devon sarrar los punhs

Dempuèi quand s’ès aici a bravar las secadas

Qu’un sap qual t’as bastida, qu’un sap perque z’on fach

Benlèu serviás d'abric als òmes a las bèstias

Benlèu entorn de tu una vinha frutsava

Acialaves tanben sulfate e manauchas

Lo blau de qualques pèiras prova aquela afar

Ara paura cabana podèm nonmas te plànher

los toristes en estiu te prenon en fotò

qualque fòls amorós s'estujan dins ton ombra

onte la chòta la nuèit canta a plens palmons

Carlá ben que qualqu'un un jorn aja l'enveja

De prener lo benqû, la poda e lo martèl

Per venir te copar raiç e ledra mescladas

E de rendre tas teules e ton capèl pus fièrs

Jacques Crouzel

Veiqui un texte de Nadau Rebeiròl dau talhier de lenga de Moissídan, mandat per son animator Joan-Claudi Dugros.

°°

Quo era, autres còps ente los parents a la ferma, trabalhaven jusc’a la nuech e los mainatges devián esser coijats avant que tots sián rentrats.

E queste ser coma a l’abituda, las tres filhas aneren se coijar, totas dins la mesma chambra car n’i aviá que doas peças, la granda cosina ente coijaven los parents e la memé, e dins l’autra las tres filhas dins dos liechs còsta a còsta.

Una de las filhas rentra dins lo liech e ne’n tòrna surtir tota afolida e a s’esjaulhar, i a quauqu’un dins lo liech, ai sentit una chamba chauda !

La memé estant aicí, tot bien reflechit, trapa lo piquet que aviá estat botat dins la chaminèia per fin d’esser brutlat, lo trapa e sens saber-far, en veire un monticolet dejós la cuberta, balha una granda escodiada, e suspresa, paguna reaccion, descruba e que vai veire, la sopiera de sopa que la mamà aviá botat per demorar chauda en esperar que tots sián rentrats.

Sigueren rassegurats, mas pas la sopiera ni la sopa.

Nadau Rebeiròl.