Segond conte de Daniel Lhomond revirat en òc e mandat per Joan-Pau Verdier.

°°

Lo Bonòme Ivern

Estranh Nadal, fasiá caud a Peirigus. Pas caud coma en estiu mas d’aquesta calor a vos opressar un pauc, a vos far damandar : Mas que se passa ? Deviá se passar de las causas puèi que los Paires Nadal avián disparegut de las veirinas de veire. Al caire de la carrièra, lo Paire Nadal del magasin de juguets, un verai en carn e en òs, aviá daissat son pòste ilh tanben. Pasmens ièr enquera, cantava Jòios Nadal a plena gòrja. A plena gòrja…

Fasiá caud, las carrièras prenián la lentor de la suausetat, los fuòcs roges s’endurmelavan. E avèm vist arribar un Paire Nadal tot en verd. Un Paire Nadal vestit d’una manta verd-poma, emb deus òrles en blanc. Un crane costume ben copat… mas verd. S’es aprueimat, a eissejat de distribuar qualques jugarons de sa benasta, mas los mainatges lo fugissián. La color sens dobte…

- S’acostumam talament a las colors ! a dich una filhòta que semblava al Pitit Causa

Lo paire Nadal verd a risolat :

- E òc, se desacostumam ben redde tanben… vesètz, m’apeli lo Bonòme Ivern. Sèi tot en verd perque anonci la prima a venir, lo novelum. Dempuèi deus milenaris, pòrti la bona novela deus borrons a venir dins qualques lèu, deus semens a viure al ralentit avant de bissonar ! E la bona novela enquera deus nenets a naisser ! Lo blat, lo pomier e mai d’autres an mestier de coneisser mon freg avant de saborar lo printemps ! Dins cada país aviái un nom, deus còps una quita femna fasiá lo trabalh, pas de sexisme chas nos !

Mas veiquí qu’en 1931, per los besunhs d’una bevenda gasosa, m’an vestit de roge ! vesètz lo compte ! e lo Bonòme Ivern tot verd es devengut le P..

- Cal pas zo dire, a dich lo Pitit Chaperon roge, quò podriá donar de las idéias al lop !

Lo Bonòme Ivern a sobecat lo cap. A baissat los braçs tanben. Una tristor blanca sus sa jauta. A fach :

- Fai vertadierament caumos per la sason !

Puèi nos a saludat, a tornat al recobde del magasin de juguets, aquel que fai lo caire.

Estranh Nadal, fasiá caud a Peirigus. Pas caud coma en estiu, mas d’aquesta calor a vos opressar un pauc, a vos far damandar : Mas que se passa ?

Daniel Lhomond, revirat en òc per Joan-Pau Verdier

La fin del mes de decembre èra arribada a grand tròt, e a l’escòla pendant la darrièra setmana la rigente aviá demandat als escolans de far de dessenhs tant per Nadal que per lo primièr de l’an. Tots los escolans se botèron al trabalh e, per un còp, sens repotegar un bric. Los caliá veire penjats sus lor fuèlha de papier, lo cap clinat, la lenga entre las dents emb los uèlhs lusissent de plaser. E dins la classa pas un bruch ! s’entendiá nonmas los pas de la rigente que passava de taula en taula veire çò que fasián los dròlles e las drolletas, en donant quora un conselh, quora un encoratjament o encara un pichon còp de gredon per ajudar un pauc los picassos en èrba.

Un escolan, un sòl, fasiá pas de dessenh. Qu’èra lo Joantonet, un drollet qu’anava sus sos sèt ans e qu’èra assetat a la darrèra taula al fons de la classa. Disiá res, avisava sa fuèlha blanca emb dels uelhs sens expression, que semblàvan voides en chucant son gredon. En passant la rigenta li disiá qualques mots docetament, coma se parlava a un malaut e emb sa man li alisava los pials, alara Joantonet començava a far un arbrisson, mas s’arrestava lèu . Se sentissiá qu’aviá pas enveja de far quicòm per Nadal.

Pertant Joantonet èra pas malaut, e aviá pas acostumat la rigente a tant de passivitat. L’an passat lo drollet teniá pas en plaça : bolegava coma pas un, caquetava tan un tropèl d’agassas, la cort de recreacion èra tròp petita per el e èra un plan bon escolan que saviá sas lessons e que compreniá lèu, lèu !

A la fin de l’estiu, un pauc abans la dintrada, lo paire de Joantonet se n’èra anat. Lo paire de Joantonet aviá pren una valisa e daissar tot son monde a l’ostal. I aviá nonmas los adults que savián que lo papà èra anar viuvre emb una autra femna ! Anatz explicar aquò a un drollet de sèt ans.. ! un papà pòt pas estre emb una autra femna que la mamà ! e una mamà es pas facha per plorar cada jorn, mas per rire, cantar, e jogar emb son filh ! I aviá ben la mameta – qu’èra la mamà de sa mamà- que lo veniá cercar a l’escòla per li far far quatre oras, e que fasiá tanben de plan bon gatèus, e lo papet que contava d’istòrias agradivas , mas qu’èra nonmas la mameta e lo papet ! E dins tot aquò degun parlava pas del papà.

Tanben Joantonet se decidiguèt a far quicòm : dins lo secret de sa cramba faguèt una letra - «  Bon paire Nadal tòrna me mon papà »- e la donèt al factor…

Aqueste 24 decembre foguèt un grand e bèl 24 decembre per nòstre Joantonet qu’en tornant de la messa de miejanuèch emb sa mameta, trobèt dins lo canton de l’ostal son papà, sietat emb sa mamà ! Joantonet credèt un « papà » a far tremolar la maison e sautèt dins los braçs de son paire per lo potonejar …. « sabes »  ço-ditz lo papà « lo Paire Nadal, qu’es un Paire Nadal modern, m’a mandat un sms per me dire qu’un papà deviá passar nadal emb son filh ; alara sèi vengut per uèi, e per totjorn demorar emb vosautres. »

E n’i a que dison que la Paire Nadal existís pas ?

Sèrgi Lespinasse

Quel conte de Daniel Lhomond fuguet revirat en òc per Joan-Pau Verdier per preparar las emissions de Meitat-chen, meitat-pòrc sur los contes de Nadau dels 21 et 28 de decembre a venir. Ne'n tornarem parlar, mas per lo moment, a vos de legir quel brave present d'avant-Nadal que fan Daniel e Joan-Pau aus legeires de Rubrica en òc.

°°

Lo regime del Paire Nadal

Figuratz vautres que i a fòrça temps, longtemps del temps d’avant, lo Paire Nadal se’n anava librar sos jugets aus enfants del mond entier. Cantejava puèi que tot anava ben. Lo traineu eslampiava,la benasta èra plena,los rènes joios e fortauds perque venián de minjar un’ensalada de prunons d’Agen al vin de Pecharmant, e neviá juste çò que caliá per far eslampiar lo traineu e far crane.

Figuratz vautres qu’arribats en Peirigòrd, tots los rènes se son sentits un mal de bedon infernal. Quò vivonava dins cada pança de rène, quò fasiá un talabast que se semblava un auratge sens las eslhauciadas. Los rènes, los paurets avián  ‘trapat una malautia de ventre ben coneguda. Cadun se l’atrapa un jorn o l’autre, mesma si uèi quò se sona « gastrò » perque quò fai mai elegant. Mas geina tan coma la cagada, la vai-viste, la caganha , la traucaplais e tanben la famosa foira.

Los rènes borrinos podián endonc pus tirar lo traineu. Lo Paire Nadal se migrèt. Ne’n purava mesma de las lagremas gialadas sus sa barba blanca. A queste moment, La Lebre, lo cap de las lebres, venguèt a bombir per aquí. Se quilhèt, brochèt un parelh de cauças emb sas doas pautas de davant, espièt 125 còps per darrièr, 124 còps per davant, 123 còps a gaucha, 122 a drecha e puèi damandèt :

- Paire Nadal, que se passa?

- Oh, veses ben La Lebre, cap de las lebres, mos rènes pòdon pus avançar, an talament mal al bedon que ma virada es fotuda. E los drolets qu’esperan lors jogarons…

- Pesolhs, calhaus, genolhons… faguèt La Lebre que coneissiá la gramatica francesa … Mas me’n vau t’adobar aquò…

Se botèt a coínar, a udlar coma un nenet, a s’escraunar coma un mamiron bramaire e còp sec gisclèron dels quatre conhs, quatra lebres plan bravas e fauvas, coma de las remembranças de fadum. Las lebres prenguèron la plaça deus rènes e jiiiiiiiiiiiiiiiou ! lo traineu avancèt… enfin sopièt. Mas res tombèt e los enfants an pogut recebre lors juguets a l’ora…

I aguèt mas mon oncle Kilò per s’estonar lendoman de las traulhas puntilhadas sus la neviá daissadas per una gròssa lièja e de las piadas de lebres ben simetricas… Mas coma èra un contaire, degun l’a cregut…

E dempuèi, pensatz ben, lo Paire Nadal minja pus jamai de lebre, l’es ben tròp reconeissent.

Daniel Lhomond, revirat en òc par Joan-Pau Verdier