Voici l'un des textes les plus connus de Théodore Aubanel, l'un des compagnons de Frédéric Mistral, consacré à la Venus d'Arles, extrait de son oeuvre "Li filhas d'Avinhon". Manifestement cette Vénus très sensuelle n'a pas la froideur des statues...Magnifique. Envoyé par Jean-Claude Dugros

°°

LA VENUS D’ARLE

Siás bèla, ò Venús d’Arle, a faire venir fòu !

Ta tèsta es fièra e doça, e tendrament ton còu

Se clina. Respirant li potons e lo rire,

Ta fresca boca en flor de qu’es que vai nos dire ?

Lis Amors, d’una veta, amé gràcia an nosat

Ti longs peus sus ton frònt per ondadas frisats.

Ò blanca Venús d’Arle, o rèina provençala,

Ges de mantèu n’escond ti superbis espatlas ;

Se vèi que siás divessa e filha dau cèu blu ;

Ton bèu pitre nos bada, e l’uelh plen de belucs

S’espanta de plesir davant la joina autura

Di pomas de ton sen tan redona ’e tan puras.

Que siás bèla !... Venètz, pòbles, venètz tetar

A si bèus sens bessons l’amor e la beutat.

Ò ! Sènsa la beutat de qué seriá lo monde ?

Luse tot çò qu’es bèu, tot çò qu’es laid s’esconde !

Fai vèire ti braç nus, ton sen nus, ti flancs nus ;

Mòstra-te tota nusa, o divina Venús !

La beutat te vestís mieus que ta rauba blanca ;

Laissa a ti pès tombar la rauba qu’a tis ancas

S’envertolha, mudant tot çò qu’as de pus bèu ;

Abandona ton vèntre i potons dau solèu !

Come l’èure s’aganta à la rusca d’un aubre

Laissa dins mi braçada ’estrénher en plen ton maubre ;

Laissa ma boca ardènta e mi dets tremolants

Córre amorós pertot sus ton cadavre blanc !

Ò doça Venús d’Arle, ò fada de jovènça !

Ta beutat que clareja en tota la Provènça

Fai bèlas nòsti filha ’e nòsti dròlles sans ;

Sota aquela carn bruna, ò Venús, i a ton sang,

Sempre viu, sempre caud. E nòsti chata’alertas

Vaquí perqué se’n van la peitrina dubèrta ;

E nòsti gais jovènts, vaquí perqué son fòrts

I luchas de l’amor, di braus e de la mòrt ;

E vaquí perqué t’ame, – e ta beutat m’engana,

E perqué ieu crestian, te cante, ò grand pagana !

Teodòr Aubanèl

Li filhas d’Avinhon

I a qualquas annadas, quand demandèron als candidats d’entrada a l’E.N.A., çò que lor inspirava lo mot « mistral », d’unes respondèron un vent, un tren… Gaire citèron lo poèta provençal.

Frederic Mistral (1830-1914), nascut e mòrt a Maillane (13), es lo pus grand escrivan d’òc, lo pus important.

Son òbra literària es l’egala de la de Hugo, de Baudelaire, de Shakespeare. Mistral es lo poèta de Mirèio e de Calendau, de Nerto e del Pouèmo dóu Rose, de Lis Isclo d’Or e de Lis Oulivado ; es lo codificator de l’ortografia de sa lenga dins son monumental Tresor dóu Felibrige o Dictionnaire Provençal-Français embrassant les divers dialectes de la langue d’oc moderne ; es lo fondator del Museon Arlaten en Arles, finançat amb lo Prèmi Nobel de Literatura obtengut en 1904 amb lo sosten dels mai grands romanistas de son temps. En fondant amb sos companhs lo Felibrige en 1854, balhèt a la vièlha lenga d’òc sas letras de noblessa. A partir de 1876, lo Felibrige s’espandís dins Occitània tota. Lo movement de reviscòl coneis un grand succès amb la creacion dins gaireben cada departament, d’escòlas felibrencas cargadas de defendre la lenga e de la promòure amb d’accions dins los domenis de l’ensenhament, de l’edicion, de la cançon, del teatre o encara de la coneissença del patrimòni artistic, istoric e tradicional.

En Perigòrd, la primièra escòla felibrenca Lo Bornat dau Perigòrd vei lo jorn en novembre 1901. Sos dos primièrs presidents son Auguste Chastanet, de Moissídan e Camille Chabaneau, de Nontronh, nomats majorals per Mistral en 1876. Cal legir e tornar legir Mistral per la beutat e la vertat de sos escrits plan segur, mas tanben per préner en compte l’extraordinària modernitat de sa pensada. Las abondosas commemoracions del centenari de sa mòrt seràn l’escasença de far conéisser e reconéisser l’òbra e l’engeni d’aquel grand Provençal qu’aparten d’ara enlà a l’Universalitat ; cal contunhar son ensenhament, mai actual que jamai, per una melhora compreneson entre los pòples dins lo respèct de las lengas e de las culturas de cadun. Cal acompanhar la tièra de las generacions d’òmes e de femnas, joves e mens joves, felibres o non, que se reclaman encara uèi de son ensenhament e qu’ensajan d’esperlongar son òbra e de persegre son accion.

Majoral Joan-Claudi Dugros.

Après lou cant proumié "lo Mas di Falabrego",  début de Mirèio voici un autre extrait, lou cant III, "O Magali" envoyé par Jean-Claude Dugros.

°°

O Magali, ma tant amado,

Mete la tèsto au fenestroun !

Escouto un pau aquesto aubado

De tambourin e de vióuloun.

Es plen d’estello, aperamount !

L’auro es tombado,

Mas lis estello paliran,

Quand te veiran !

Pas mai que dóu murmur di broundo,

De toun aubado, iéu fau cas !

Mas iéu m’envau dins la mar bloundo

Me faire anguielo de roucas.

– O Magali, se tu te fas

Lou pèis de l’oundo,

Iéu, lou pescaire me farai,

Te pescarai !

– Oh mai, se tu te fas pescaire,

Ti vertoulet quand jitaras,

Iéu me farai l’aucèu voulaire,

M’envoularai dins lo campas.

– O Magalí, se tu te fas

L’aucèu de l’aire,

Iéu lo cassaire me farai,

Te cassarai !

– I perdigau, i bouscarido,

Se vènes, tu, cala ti las,

Iéu me farai l’erbo flourido

E m’escoundrai dins li pradas.

– O Magali, se tu te fas

La margarido,

Iéu l’aigo lindo me farai,

T’arrousarai.

Frederic Mistral

Mirèio

Cant III