L'animator Nicolas Peuch nos infòrma que los convidats de l’emission  dau diumenc 6 d'octòbre 2024 a 11 oras sur França Blu Perigòrd en directe de Périmeuh seran seran Marie Thérèse Loiseau, presidenta dau grope tradicionau Las Belhas de Brageirac e Suzanne Sergenton per los 90 ans le l’associacion e la surtida de tres libres de sovenirs de Suzanne Sergenton.

Per escotar l'emission en directe o en redifusion, clicar sur lo ligam: França Blu Perigòrd

Veiqui lo ligam vers los sites de Nicolas Peuch:  https://www.nicolaspeuch.com/ e https://fr-fr.facebook.com/nicolas.peuch

Veiqui un autre texte, de Jan-Peire Reidi  que vene de tornar trobar, sur le tema de la rentrada. Fuguet presentat a una dictada occitana de Charreç . Si la rentrada vos inspira tanben, me podetz far segre daus textes !

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

LA RENTRADA

Dins las annadas cinquanta, la rentrada era lo prumier d’octòbre. Dempuei la fin dau mes d’aust, aviam agut lo temps de veire los jorns venir pus corts, las prumieras gòrjas rojas surtir dins los prats aprep los auratges, las irondelas s’assemblar e dispareitre… La sason era ’chabada de las frairias los diumencs dins los borgs. L’ombra daus aubres veniá lonja, pesanta, frescha, negra… La ribiera meitat tarida era charjada de fuelhas de papulon talament espessas que lo clau de linha cujava pas s’enfonsar dins l’aiga. Los auseus chantavan pus gaire. Quante òm auviá petar, òm se damadava lo quau dau vilatge aviá fait levar la lebre.

Fin setembre, la vita chamjava. Los rasims eran madurs ; quò risiá e quò colhonava dins las vinhas. L’enser, los òmes torrinavan autorn dau cubier. Fasian uflar las barricas, las secodian per rasclar lo dedins emb de las chadenas. La sentor pesanta de la vendenha que preniá lo bulir vos sadolava. Quauques jorns pus tard, lo demieg gobelet de vin noveu que òm tirava de la barrica vos laissava tot esfeunit…

Au mes d’octòbre, las chastanhas e los cacaus tombavan, e los champanhòus naissian. E quo era justament lo moment que faliá tornar prener lo chamin de l’escòla ! Comptava quantben de mes e de setmanas faudriá l’endurar, « ’quela salopariá d’escòla », avant las festas de Nadau. Mas podiá ren pus far dins las terras que d’anar davant los buòus quand lo pair bladava. E ma fe, quauques jorns aprep la rentrada, quò anava mielhs. Quante lo temps se virava a l’aiga, òm se’n trobava pas pus mau d’estre a l’acelat. Lo fornet pipava tot l’ivern au mitan de la maison d’escòla e òm podiá ’visar los tableus d’istòria de França per se distraire quante òm trobava durar.

Non, eram pas a nòça lo prumier d’octòbre. Au vilatge, los goiats se borravan pas, mas a l’escòla, los pus fòrts fasian einoiar los pitits e, dins la cort, quò ’restava pas de se brejar. Los goiats venen esmalits e chaitius, quand òm los barra entre quatre murs per los dondar.

Disian aus dròlles e a las dròllas, que « si aprenian bien a l’escòla, aurian una brava situacion » : gendarmas, factors, institutors o institutriças… De que ganhar sa vita jusc’a la retirada sens trimar coma chas nos. Podem-nos aüei dire la mesma chausa a nòstres pitits-filhs e nòstras pitas-filhas, que tòrnen au collègi emb un telefonet e una barra de chocolat dins lur cartable ? Pas coma quante partiam l’enmatin emb una moleta, un tròç de pan e una roquilha de piqueta dins nòstra museta !

Adiu brave monde e bona rentrada a tots ! Per la rentrada, vene de tornar trobar un texte de Micheu Chapduelh, que escriguet en 2013 ! Lo vos tòrne botar sur lo blògue.

A leu, Denis Gilabert

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Cette semaine, c'est la rentrée pour les petits et les grands. Micheu Chapduelh nous fait partager ses souvenirs de jeunesse : se retrouver en classe alors qu'on aimerait tant être dehors à profiter des plaisirs et des senteurs de fin d'été ou de début d'automne...Je ne sais pas pour vous, mais moi, j' en ai déjà les narines qui frémissent ! Bonne rentrée à tous! Denis Gilabert

 °°

Ai pas de meschants sovenirs de l’escòla, mas ai daus meschants sovenirs de la rentrada. Vòle dire que la rentrada se passava totjorn a un meschant moment. A la maison, quo es la sason ont aviam tot a bodre (à profusion) : los rasims, las pomas de totas las colors, los cacaus que de los massar nos fasiá de las mans negraudas que nos fasián plan vergonha comparadas a las daus petits borgés que las avián tan blanchas e tan netas. Deviam laissar los parents vendenhar sens nautres, massar soles las pomas e los cacaus e nos contentar de la qu’emportàvem dins la pòcha per la recreacion (e que sovent era minjada quitament avant d’arribar a l’escòla !)

E las chastanhas que tombavan. La mair nos en emplissiá ben una pòcha mas las deviam minjar frejas e quo era pas tan bon coma las que nos fasiam grilhar dins la chaminèia. E de las veire surtir d’un pelon (bogue) entredubert, quo es un plaser estetic rare. Esperar dijòus, esperar diumenc, que quo era pas lo dimercres mas lo dijòus que las escòlas eran barradas e que lo dissabde era un jorn normau.

Quo es un temps que las sentors montan de la terra quand a enfin son content d’aiga de plueja. L’estiu sent bon nonmas lo ser quand lo solelh se coija. Au temps de la rentrada, tot sent a bon e chanja de sentor a chasca ora dau jorn : sentors de fuelha umida, de faugiera, de piau de sauvagina, de frucha tròp madura, de fermentacion…

E de botareus (cèpes)! Totjorn quo era lo moment que chausissián per surtir. A ! que lor en ai vougut per quò ! E coma n’ai vougut a la rentrada de me privar de queu plaser, de quelas fòrmas devinadas jos la fuelha. E de quelas sentors raras.

Dau temps de l’escòla comunala, quò podiá enquera passar : aviam lo chamin a far per i anar. Daus còps arribavem ben en retard. Fau dire que quo es lo moment (emb lo primtemps) que l’escòla bartassiera (l’école buissonnière) es la mai plasenta. E lo ser podiam tornar quasiment a la nuech, portant quauques braçats de botareus massats en rota.

Mas dau temps de l’internat en vila, quo era pas parier. L’internat es suportable nonmàs en ivern ! E quand fauguet trabalhar, quo era pas mielhs : totjorn los botareus esperavan la fin de las vacanças…

Las melhors rentradas que ai conegut, fin finala, fugueren las de l’universitat : eran tardieras, los rasims eran vendenhats, los cacaus massats, las pomas se fruncissián sus la palha, las chastanhas eran au cledier (séchoir à noix, prunes et châtaignes), los botareus se fasián rares… E la gaulha (la boue) ganhava los codercs e los chamins. Las gruas eran passadas. Lo freg anava ‘ribar.

Micheu Chapduelh