Vei nos qui arribats en musica a la fin dau Concertò per Pissarata de Joan Ganhaire... Per legir los episòdis d'avant, de veire los ligams a la fin d'aquela nòta.

°°

Gershwin, Rachmaninoff, Debussy, Ravel, De Falla… Caüsac se gorniflet de musica leugiera per se venjar daus qua’iment dos jorns de silenci forçat per causa de violença excessiva. Drubet nonmas los uelhs e agalhet sas cubertas sus lo còp de cinc oras per se beure ‘na bona tisana bien chauda. “Quo es vrai que se semblavan, quilhs dos lai…” Puei se tornet enfonsar dins sas pelingas e son univers musicau.

Nòstra rencontra coma Mr Middleton fuguet mai suausa que lo prumier còp. Fuguerem assabentats de la ‘prueimada de son campament per la bramada de Kate o de Lucy. Aviá pas fait bien de chamin, que lo cuenh deviá èsser a sa conveniença. Lo troberem de bochadent, bolegant ni det ni dent. Sola sa man levada per nos far estar e far silenci era signe de vita. Quauques truquetatges de son vielh aparelh fotò, quò i era, podiam tornar començar de viure. Era un pauc mai cuech que l’autre jorn, mas petava lo fuòc que sa coleccion de flors e de barbotins s’embelissiá jorn a prep jorn. Dins sas pitas trapelas, aviá quitament massat un especimen rarissime de parpalhòu, que a se tot sol valiá lo viatge. Soperem ensemble, mas Caüsac que tesicava de tornar sas aisinas, donet lo signau dau despart. Per lo cas que Colin s’interessariá a las pissaratas, li coneissiá una plaça de prumiera, e quante tornariá chas se, podriá se restar a la Talhada sens cranher peiras e chenalha. Veiqui los dos messatges que laisserem a nòstre companh de rencontra. Li laisserem tanben nòstre restant d’aiga que nos fasiá pus mestier, çò que empaischet pas mossur lo Comte Gaëtan Caüsac daus Ombradors de marmusar entre sas dents “sabetz comben quò costa, l’aiga ?”

‘Riberem a la Negrariá a la nuech. I ‘viá pus degun per las charrieras per èsser tesmonh dau miracle : quauqu’un era tornat viu de la Talhada. La legenda de mòrt podriá enquera s’espandre quauque temps. Eram ben tornats dins lo monde normau, que de son portable, mut dempuei tres jorns, Caüsac poguet junher lo chasteu e donar consinha a Ròsa de far de son mielhs per tres tipes que venián de lonh, “a per quòqui, Comissari, ne’n ai contentat mai que quò, - quo es pas çò que vòle dire, Ròsa, quòqui zo sabe, quo es per sopar, nonmas per sopar, que som fangalits d’aver minjat de l’escota tres jorns de temps, e puei, Ròsa, sabes, io sente ! io sente ! - A mas quòqui, zo sabem, que sentetz, mai pas trop bon, fau ben zo dire, mai que…” Gaëtan copet la comunicacion, quela Ròsa, quala pera ! Mas, anetz, la festa fuguet completa que la quita Lili era quí. I aguet nonmas quauquas pissaratas per venir treblar las rejauvissenças.

A la fin julhet, daus auratges furiós assauteren los Ombradors que en naut de lor terme son virats aus quatre vents. E quo es entau qu’un dimarç aprep miegjorn, Mestre Pradier fuguet foitat, tot abeurat, saqueta, chapeu e quite parasòl, dins lo grand all dau chasteu per ‘na brava ventada de mata-chabra. Queste còp, deguet s’eissurir a quauques martelaments de Webern. Faguet mina d’èsser contranhat quante fuguet assabentat de la decision de Marius. S’esmalisset quitament de saber una fortuna entau a l’abandon. Avem saubut quauques jorns pus tard que s’era fait nommar curator de Marius. Fuguerem bra’ment solatjats de saber la fortuna de Marius a l’acialat.

E los jorns passen aus Ombradors. Jorns lents, jorns sens fin. Musica. Còps de fuòc assordesits dins las cavas dau chasteu ente l’ancian legionari tascha moien de pas perdre la man. Clòcha regulara de Ròsa convidant a la sopa… Permenada au vergier per se brejar coma las becas per quauqua frucha. Vendenhas. Partidas de cartas tristardas. Serenadas fachas de te sovenes quante… A si, una noveutat. La chaça a las pissaratas. Quò li put aurà, quilhs bestiaus, a mossur lo Comte. Julian, çò-disset, vòle pus ne’n sentir la coa d’una. Quo es pas de pitit trabalh de desmenajar totas quelas familhas de la bela cima dau chasteu per las conhar dins la granja ente an l’aer de s’aisinar. Mas pòde pas ne’n empaischar quauqu’una, de temps en temps, de venir voletejar a l’entorn de la piaia dau patron. Laidonc, quo es sinnadas desgostadas, larjas esbraceiadas espauridas e un brava badada, Julian ! Que voletz, quilhs bestiassons, quò escota pas totjorn.

E puei eimatin, la cana que tusta a las pòrtas de las chambras, d’en pè, fenhants, depeschatz vos, despart dins una ora, an mestier de io ! Diu mercès, quo es tornat partir !

Joan Ganhaire

Concertò per pissarata episòdi 1

Concertò per pissarata episòdi 2

Concertò per pissarata episòdi 3

Concertò per pissarata episòdi 4

Concertò per pissarata episòdi 5

Concertò per pissarata episòdi 6

Concertò per pissarata episòdi 7

Concertò per pissarata episòdi 8

Concertò per pissarata episòdi 9

Concertò per pissarata episòdi 10

Concertò per pissarata episòdi 11

Concertò per pissarata episòdi 12

Concertò per pissarata episòdi 13

Aujourd'hui, épisode suivant de la nouvelle de Joan Ganhaire où nous rencontrons le commissaire Gaetan Caüsac daus ombradors, survivant d'une maladie grave qui l'a laissé handicapé mais qui conserve intactes son originalité et sa perspicacité. Denis Gilabert

« E Francesco que aima nonmàs lo tangò e lo passo-doble s’era vut foitat per totjorn dins la tropelada daus inhorents e daus vulgars. Quo era ‘chabat. La pòrta se landet e Mestre Pradier culet de dos pas. Fau ben dire que lo prumier còp que d’escotar lo concertò vesetz Gaëtan Caüsac, quò vos fot ‘na chucada. E enquera mai quante eu ven nonmas d’escotar lo concertò per pianò de Scriabin. Sa lonja siloeta magra dins son eternau manteu negre, sos piaus esborrissats, sos grands braç enquera vironejants de sa furor orquestrala, sos uelhs avugles que ne’n vesetz nonmas lo blanc e que obluda la majer part dau temps de clachar de sas clucas negras, i’ a de que far fugir los mai crasnes. Mossur lo Comte, e òc, en mai de quò es comte…se trompet pas de direccion e son det guinhaire se plantet dins lo parpalh dau notari que finalament aviá pas pro culat, anetz, nos i vam, e se desviret vers ‘nautra pòrta tan bela, tan esculptada e tan mau cerada que l’autra, que las autras, vau mielhs dire, Julian, a beure ! Lo comandament era pas necessari. Io era desjà partit querre las tres quatre botelhas d’aiga que anava estuflar dins l’ora a venir e si l’autre notari aviá cregut que anava aver drech a quauque refreschissament, se trombava bra’ment que Mossur lo Comte es pas daus mai convidós. Mas sos quatre litres, los li fau quatre o cinc còps per jorn que, dempuei son operacion, es totjorn assedrat e que eu fai nonmas beure e pissar. Per los uelhs, quo es parier, quo es sa malaudia que ne’n es l’encausa, quo es quitament entau que se son aperceguts que i aviá quauquaren que anava pas. Pareis que i vesiá nonmas sus lo costat o au mitan, sabe pas, l’an passat a l’escaner e li an trobat quela tumor d’una glanda jos lo cerveu que si se la fasiá pas dautar quò auriá pogut lo far venir babòia, mai que l’operacion a pas tròp bien reüssit e que a qua’iment perdut la vuda, l’odorat, lo gost.E quo es aprep que a començat d’aver tot lo temps freg, de tombar sos piaus, de uflar d’un pauc pertot, a era brave lo comissari Caüsac, lo fier comissari Caüsac, la terror daus arcandiers, daus raubaires... » ( De segre)

Concerto pour chauve-souris, c'est le titre du dernier policier du spécialiste occitan du genre qui paraît par épisodes dans la revue « Paraulas de Novelum ». Cette fois, nous suivons l'équipe du Comte Gaëtan Caüsac daus Ombradors, commissaire de police de son état, mélomane et sorte de cousin un peu déjanté du commissaire Darnaudguilhem, dans des aventures qui vont le conduire jusqu'à d'anciennes carrières pas loin de Maraval. Quò comença entau...

« Era ben a l’ora, lo notari. Io era surtit sur lo balet quante aviá auvit brundir un motor a la grilha dau parc. Maugrat la comassa que m’aviá copat l’alen, m’era tornat engulhar la chamisa, que fau marcar bien quante un reçaup dau monde. Desjà que aviá nonmas los cortissons… Mestre Pradier surtet de sa veitura e demoret badant coma un lusert. Deviá aver la climatisacion dins sa Citroën e dins son viatge dempuei Maraval aviá obludat los 34 degrats qu’aviá indicat la meteò e que eran ben au rendetz-vos emb benleu dos o tres de mai. Gafet sa saqueta sus lo sieti arreir e trainet pas tròp per escambalar los degrats ente auriam segur pogut far cueire dau uòus. Lo faguí entrar dins la sorniera e la freschor dau all. S’i foitet coma un que se vai nejar sus la balisa sauvadoira. Creguí un moment que anava dire “filh de vessa , quala comassa”, mas un notari quò parla pas entau, e se contentet d’un cortès “a ! Fai bon qui dedins…Mossur Caüsac es aqui ?” Li montri dau det una de las tres belas pòrtas esculptadas que druben dins lo all. “Òc, es coma M. Scriabin…” Mestre Pradier faguet “a ? e ne’n a per longtemps ?” Un pitit moment li dissi. Tras la lorda pòrta, auviá las ersas sonoras que montavan, acompanhadas per un pianò de mai en mai violent, jurcinc’a quela demia seconda de silenci seguida de quel acòrd sublime que quitament io, pertant pas musicaire per dos sòus, me laissava frijolant. Lo podiá veire lo Caüsac, los punhs barrats, la testa esversada, los uelhs barrats, per çò que li serven sos uelhs, fasent mina de menar l’orquestre, cresent un moment èsser lo creator de quelas portadas genialas. E Polenc, e Gershwin… Me’n aviá fait veire e auvir, emb sa musica…»

La seguida de legir leu sur aqueu blògue

Denis Gilabert