Voliá parlar dau Brexit dins quauqua fabla politica a la mòda de George Orwell. Cherchava qualas pitas béstias plan mespresablas que representarian lo mielhs los que aüei vòlen surtir de l’Euròpa. Mas quo es pas aisat.
Los pòrcs, benleu. Quo es los pòrcs que, dins La Bòria de l’animalum, menen la revolucion daus animaus contra lo patron de la bòria, un sadolaud que laissa sas béstias crebar de fam. Los animaus se revòlten e ganhen la guerra. Revolucion ! L’estre uman, veiquí l’enemic ! Tots los animaus son egaus. Degun pus vendrá raubar lurs uòus a las polas e las vachas gardaran tot lur lach per lurs vedeus. Mas petit a petit, per rusa e per messonja, los pòrcs, menats per lo gròs varrau Napoleon, traïssen los animaus e fan parier coma los umans : prenen tot per ilhs e ne’n priven las autras béstias que z’an fait venir. Los pòrcs mingen lo raibe.
Totparier, òm pòt pas comparar a daus pòrcs, o quitament a daus pitits gorets, tots los paubres colhons d’Anglaterra e dau País de Galas que viren l’eschina a l’Euròpa. Non, los pòrcs vertadiers que ne’n son causa son los varraus que, a Brussèlas, enancen los interés daus gropes financiers contra los pòbles. Justament, l’ancian chap daus pòrcs de l’Euròpa, lo varrau Varrauson, ven de se metre au servici de la banca Òmedaursale per mielhs far entrar l’enemic dins la berjariá europenca.
La « gent vertadiera » (« the real people », coma disen lurs demagògues) que an votat per la surtida son daus paubres colhons que se trompen d’enemic. De las ovelhas que seguen pus lurs bargiers e que aimen mielhs ecoltar los charlatans. An paur de veire ’ribar d’autres tropeus d’ovelhas vengudas de país ente i a pus un piau d’erba, pus de bargiers, ren que daus lops que craunhen tot çò que pòden ’trapar e que se mingen entre ilhs.
Beucòp de gent que vesem aüei en Anglaterra mai en França retiren mai que mai l’asne Benjamin dins lo libre d’Orwell. Es tan fin coma los pòrcs – sap legir – mas creu a ren, critica tot e laissa far los pòrcs. Normalament, los asnes individualistas fai gaire de mau tant que demòren tot sols. Las autras béstias lo laissen bramar sens tròp ne’n far de cas. Parier per los chats flaunhards, totjorn a la galòpa, que òm pòt jamai comptar dessus. Mas quante son nombros e que s’esbramelen tots en mesma temps, los asnes ’chaben per essaurelhar tot lo monde. Los autres pòden pus auvir çò que d’autras béstias plan finas an a lur dire. Lur cinisme empoisona l’esperit de las bonas béstias e lur criticas còpen l’enviá de bien far e d’entreprener.
Daus còps, los asnes fan pas nonmas criticar los paubres einnocents que fan plan lur trabalh, coma lo bon chavau Boxer dins La Bòria de l’animalum. Los asnes d’Anglaterra sostenen los pòrcs anglés. Oblueden que quo es pas los pòrcs mai los asnes que lur doneren l’Estat Providencia aprep la guerra. Aüei, venguts vielhs e egoïstas, refusen aus jòunes los avantages que fagueren de ilhs çò que son.
La canalha que ritz de tot, en Anglaterra mai en França, se porriá ’pelar la ricanalha. Refusa tot çò que es noveu, dubert e generos (« La responsa es non, … mas que m’avetz damandat ? ») e desgosta tot lo monde. La ricanalha, los borricons que bramen e los pòrcs que risen jamai fan un animalum plan maujauvent unit contra las béstias de bona volontat que trabalhen per far un monde de solidaritat, de justiça e de libertat. Lo raibe de George Orwell.
Si los asnes anglés vòlen laissar l’Union europenca e si quò pòt enançar las chausas en Euròpa, comptetz pas sus me per los rencurar. E quitament si quauqu’uns de lurs pòrcs larjoíts vòlen venir en França per minjar lur bacada, lur metram lo tapis roge. Per lo moment, semblen gaire preissats de se’n anar de l’Euròpa, las borricas. Mas van partir. Mai tant mielhs.
A Marennes, lo 12 de julhet de 2015
Jan-Peire Reidi
La radiò REM 98.4 fm ( Radio Entre2mers) de Gironda difusa "Adishatz", una emission en occitan animada per Alain Pierre.