Jamai dissèt pas a degun çò qu’aviá vist queu ser, peu chamin de Compostèla.
D’efièch, queu ser veguèt ‘na chausa incresabla, qu’aviá pas jamai vist davant, perqué a l’encòp extraordinària e talament magnifica. Mas pensèt mesma que degun aviá pas jà vist ‘na chausa pariera.
Chau dire que queu ser lai, fòrça sinhes pareissián tant estranges. Segur lo vin qu’aviá begut a l’auberja èra un pauc fòrt, entre lo vin païsan creissut au solèlh e lo vin de messa restat tròp de temps dins sa botelha. Segur aviá begut en mai de la liquor daus dius, coma apelam lo cognac per justament quel estat de viatge de l’esperit que provoca sus tots. Segur lo fach d’avançar vèrs Sent Jaume de Compostèla l’influençava dins l’interpretacion daus elements. Mas lai, èra endelai de sa pensada, clara o pas, èra ben reau !
Queu ser, quauques nibles adornavan lo ciau, taus daus pitchonas ovelhas que paissen dins ‘na prada. L’er èra pro chaud. Lo vent aviá feblesit. En mai, lo ciau èra plan misteriós, un ciau supèrbe amb daus colors dignas dau purgatòri, anant dau rossèu au roge e irange coma se las flamas de l’infern sortián de l’orizont.
Queu ser, lo chamin se-mesma èra diferent dau sendarèu qu’aviá arpentat durant los autres jorns de marcha. Èra mens large e la vegetacion a l’entorn preniá plaça de mai en mai dessus, lo charrieron veniá crós, e nòstre brave pelegrin èra coma aspirat per li.
Queu ser, la vegetacion semblava èstre estada agressada e donca agressiva. Segur èra jà cramada peu solelh e vertadièrament plan seca, perqué èram d’efièch en estiu e donca sens aiga dempuèi cinc o sieis setmanas. Pasmens semblava tanben qu’i aviá quauqua res d’autre que l’aviá aitau brunit coma quauqua res venguda de las prigondors de la Terra e que l’auriá talament espaurit qu’ela auriá desvelopat totas las espinas, tota la parelha e tots los picants que podiá per se defendre. E mai avançava, mai la branchiera èra espinosa e pareissiá èstre enquèra mai ruda.
Queu ser, los animaus que l’acompanhavan dempuèi la començada de son periple èran pus aici. Ont èran los chabruèlhs e los conilhs qu’eu vesiá minjar tots los autres sers… ? Zo meissabiá, avián desaparegut ; èran estats remplaçats per daus animaus mai furtius, coma ‘na cheita que lo seguiá discretament dempuèi mai d’una ora o un chat-martre que los dos uèlhs l’espiavan regladament.
En soma, mai marchava, mai l’atmosfera veniá lugubra ; eu realizèt aquò còp sec, e se demandava a se-mesma : deviá continuar ? Que trobariá per lai ?
Mas coma auriá pogut imaginar achabar son chamin aici, èra vengut de tant luènh ! Non, podiá pas laissar las feblessas de son esperit e autras divagacions de sa percepcion lo guidar e lo coupar aitau dins sa questa vèrs Sent Jaume.
E pertant auriá benlèu deugut perque a pena aviá fach cent metres de mai que se produsèt quela chausa incresabla. Quela-qui arribava subran, lai, davant li, au bèu mitan dau sendarèu !
La lum que n’en veniá, èra tant fòrta qu’èra impossible d’avisar l’endrech de faça. De costat, nòstre òme poguèt veire tot-parièr un pauc : èra a l’encòp fòrça magnific e tant espaurent ! Èra lo tesmoènh d’una manifestacion inimaginabla ! Quauqua res que vos transpersa, introspecta vòstra arma, quauqua res de talament potent que semblatz èstre en levitacion a mai d’un metre dau soù. Sa fòrma èra infòrma car èra capabla d’èstre totas las fòrmas à l’encòp ; sa color èra un color inconeguda jusc’aura ; lo son que n’en veniá, èra tant melodiós coma terrifiant. Çò que veguèt, semblava naturau coma artificiau, minerau coma vivent, animau coma vegetau… Èra tot a l’encòp ! Èra talament extraordinari qu’èra pas segur de n’en poder subreviure, mas s’i subreviviá, quò demorariá dins sa memòria per tota la vita, e certanament tanben dins sa quita mòrt ! P’r aquò èra tant impensable que sabiá pas ben se raibava o pas ! Benlèu s’èra endurmit a jorn falit e dins sa durmida, èra pus la realitat.
Mas alara, de fach, que quò èra ? Saubèt pas jamai vertadièrament… En tot cas, i subrevisquèt, puei que aprèp quauquas minutas, s’achabèt e desapareguèt dins los prigondors de la nuèch naissenta…
Pasmens podiá pas contar quò a quauqu’un ! Dins lo melhor cas, se l’auriá pas prengut coma seriós e s’auriá cregut a ‘na badinada, e dins lo pieg cas, se l’auriá prengut per un foù e s’auriá vougut lo far engabiar.
Donca eu decidèt d’enfonsar quò au mai prigond de se-mesma, e se dissèt tanben que devriá pas jamai, e jos p’un pretexte, revelar çò qu’aviá vist lai, queu ser …

Aimeric dau Sochaud

 
Adiu brave monde,
Quò es l’estiu, lo temps de las vacancas… Pradelatz en Occitania, ò restatz en Occitania. Mas mesfiatz-vos ! Parle de l’Occitania din son ensemble linguistic e culturau: de las Costas de Gasconha, aus valadas alpinas italienas, de l’Auvernha a la mar Miegterranenea, dau Limosin au Val d’Aran en Espanha.
Voletz m’ajudar a recensar los diferentes utilisatges de la cultura occitana e de sa linga (de sos dialectes) dins l’espaci public ? ‘Laidonc,  prenetz vòstre telelòne « fin », o planbe vòstre aparelh fotografici digitau e prenetz una fotò : que siá un drapeu occitan que flissona davant una mairaria occitana ; que siá un ordinari  perigòr jos-titolat en Occitan au restaurant, que siá un paneu de sinhalizacion d’un vilatge en Gascon ; que siá una fiera gileta toristic en Auvernhat ; que siá una ensenha de comerci en Provençau ; que siá un guide toristic en Lengadocian…
Que la lenga siá usada d’un biais coerent o non, normalizat o pas, quò li fai ren, nostra estudi recensa tots los cas possibles.
Per lòrs, prenetz la fotò e mandatz-la a l’adreça electronica seguenta :
calupanoc@orange.fr
Mas auriá mestier de tres informacions de contexte associadas a vostra fotò :
La data de la presa de la fotò
Lo liuòc
Una breva descripcion dau subject (per exemple : « ordinari d’un restaurant »)
Segur, la participacion a quela enquesta implica un totau benevolat, cò que signifia que abandonatz los drechs de la fotò que preneretz.
Grand mercés  per vostra participacion.
Plan coralament

Joan-Ive AGARD
Sociò-antropològue
p.s. : E coma, sem jamai a l’acialat d’una bona novela, si vesetz un « sinhe occitan » en defòr de la zòna d’estudi, prenetz zo lo en fotò totparier : mesma a Londres, a Koalá Lompor o a Oshoaiá !

Fin mai dernier, Octele.com est venu tourner à Périgueux à la librairie Marbot de Périgueux pour l'émission littéraire occitane « Libres ».

A cette occasion, Michel Chadeuil a présenté en avant première le nouveau roman policier de Joan Ganhaire, « Sevdije » qui doit sortir en librairie courant juillet.

L'action se déroule toujours à Maraval à l'heure actuelle et l'équipe du commissaire Darnaudguilhem a fort à faire pour démêler l'écheveau de cette enquête ou se mélangent vrais bandits et réfugiés politiques.

« Sevdije », 15€, chez IEO Edicions, prochainement en librairie.

A écouter dès mercredi 6 juillet sur http://www.octele.com/video-oc/LIBREs.html

Photo: Micheu Chapduelh se concentre avant le tournage de Libres avec l'équipe de octele.com