Doman, benleu...
Coneissetz de segur lo mite de Sisife, lo paubre grec que deviá far montar un rochier amont naut de la montanha e que, un còp arribat en naut, vesiá lo rochier davalar de l'autre costat...Lo mite dau toneu de las Danaïdas, que fau emplir mas qu'a pas de fond, lo dau leberon que deu correr set clochiers avant la pica dau jorn ...Dins quelas istòrias, tot es totjorn a tornar començar, coma una malediccion. Mas lo eròs, zo fai, totparier. Si que non, seria pas un eròs, seria nonmàs un òme.
Defendre las lengas e las culturas minoritarias, quò es un pauc entau. Apres totplen de trabalh e d'esfòrç, chabam per obtener quauquaren, sur la cultura o ben tot sur l'ensanhament de la lenga. « Quò i es, queste còp, las planetas se son plan ben alinhadas, l'i sem, l'i sem !». Apres « aver galopat coma daus chens magres », avem enfin « gafat lo renard per la coa » ! E ben, non. Quò sira pas per queste còp. Que, dau temps que avem obtengut quauquaren d'un costat, « i a una ròda que nharga » de l'autre.
Prenem per exemple l'ensanhament de la lenga. En Perigòrd, quò se passa pusleu ben. Avem una convencion coma lo Rectorat, las escòlas bilingas se drueben e las classas an pas de mau a s'emplir, parier per los collegis e los liceus; a Perigüers, se drubet a l'ESPE una seccion per formar los ensenhaires d'occitan...Planetas alinhadas?Que nanni ! Veiqui la refòrma daus liceus !
De segur, ne'n fau ben de las refòrmas. Chamjar las chausas, quò es la vita. Mas bon, l'infern es pavat de bonas intencions, çò-ditz...Una de las consequenças es que los punts per las opcions de lengas (disem tot, manca l'anglés, l'alemand e l'espanhòu) van pus valer grand chausa per las evaluacions e lo bac. Lengas de seconda zòna, manca per lo latin que, queste còp, se poguet sauvar. Me diretz que si vòlen aprener l'occitan, los eslevas van contunhar, zo fan pas per quò. Benleu, mas quand setz una lenga minoritaria, fau sovent quauquaren per forçar lo destin. De las pitas chausas que semblan pas granda chausa... «Pita ajuda fai grand ben ».
Io, que essàie totjorn de demorar positiu, me dise que, fin finala, las chausas van s'adobar, que i a ben dau monde que van explicar, van far comprener e que los que prenen las decisions son dau monde sensat. Que las lengas regionalas « fan partida dau patrimòni de la França », coma ditz nòstra constitucion. Mas quò es verai que avem sovent l'impression de viure un mite. Migretz-pas : quò es pas doman que quò sira simple e quò es pas doman que vam baissar los braç.Non gran.
Denis Gilabert.
Fotò (DR): Lo leberon, creacion de Piare Rapeu, au "Bòsc dau Leberon" a Ajac. Tornar començar, enquera e enquera...sens baissar los braç.
Joan-Pau Verdier e Nicolau Puech nos informan que lo convidat de l'emission dau diumenc 10 de feurier 2019 a 11 oras sur França Blu Perigòrd sera Alban Garros, professor d'occitan au collegi Alienòr d'Aquitania de Brantòsme mai au liceu Alcide Dussolier de Nontronh.