Quò tombava plan. Lo trabalh qu’aviái de far me maucorava, l’actualitat internacionala me paranoïdizava, l’actualitat nacionala m’esquizofrenetisava e la regionala me fasiá sobechar sus las paginas centralas de Sud-Ouest. Mon bon astre vouguet que mon aurelha alassada se tendesse de vers lo pòste de ràdio que s’eissurissiá tot solet coma un robinet d’aiga tèbia que son junh seriá bon per la reforma.

« Il est de bon ton de se moquer de la publicité, disiá una votz, mais la publicité fait pleinement partie de notre culture, au même titre que la Bible, Homère ou Victor Hugo. La publicité, c’est l’usine à rêve de notre siècle. » Me virí de vers lo pòste e li pausí la question per fin de saber quala era l’usine à rêve dau segle XIX, la dau segle XIV, la dau segle XXI avant J.-C. mas me respondet pas.

Basta ! De raive, de pantais, de sòmis, n’aviái plan mestier. E - miracle ! - lo portaire, emb lo Sud-Ouest, m’aviá pausat un desplejant de Leclerc, un d’Intermarché e un de Carrefour ! E enquera, quand dise « desplejant », rende pas compte de la vertat ! Tres revistas tan espessas e tan quadricromatizadas coma un Paris-March (Le poids des maux, le chuc des photos.) En tot una liura e un quart de raive tot drech vengut de l’usina ! Ne’n lebretava, paubres amics !

E fuguí pas decebut. La publicacion de Leclerc se dubriá sus una plan bona fotografia d’un topinon de iogort au bifidus. Coma lo cubertilh era dessús pausat, era pas possible de veire lo bifidus mas quò se sentiá plan que i era. Lo iogort tanpauc se vesiá pas mas fau pas tot mostrar, si que non lo raive crebariá dins l’uòu. Era d’un realisme a te’n tombar de cuol. Quatre perlas d’aigada, coma sus una ròsa matiniera, eran aquí per alucar ton desir de freschor, alucar lo raive. Mon det passet, eniurat, sus la foto coma per cerchar lo caire levadís que permet de desoperculizar sens mau lo topinon. Mas quo era res mai qu’un imatge e deguí m’acontentar de raivar de la frescha e immaculada onctuositat dau iogort furmijant de bifidussonets de l’uelh coquin.

Lo iogort de Carrefour era mai classic, quasi militari : sieis topinons alinhats democraticament qu’era pas possible de dire quau era lo cap d’escadrilha. Lo d’Intermarché era mai audaciós : la fotografia en low-angle shot (1) te laissava l’impression de davalar dessús coma una belha sus una flor confla de nectar, coma un burgaud sus una pera madura o coma un avion camicaze sus las pòrtas dau Paradís. Un momenton d’emocion prigonda coma ne’n rescontras quatre - cinc còps dins ta paubra vita !

E la saussissa de Tolosa ! Tota ròsa coma un arquetip de tesson surtit tot drech d’un sovenir d’enfància o daus albums du Père Castor. La de Leclerc, en partir dau centre de la sieta s’envertolhava, s’elicoïdizava vers la drecha coma una fantastica cauquilha de cagolha de mar. La de Carrefour s’envertolhava vers man mansa coma un vertiginós vortex daus antipòdes, pòrta duberta benleu sus la quatrena dimension, los plecs misteriós de l’espaci-temps. La saussissa d’Intermarché, arribada au bòrd de la sieta, s’escartava de son quite envertolhament e, en plan de fugida, quitava la sieta e mai lo quite quadre de la foto. Ont anava ? Vers quala libertat conquesida ? Ma pensada era ben tròp impoderosa per la poder segre.

E la botelha d’òli de Carrefour . Òli de solelh ! Sens marca ! Òli venician que s’avança mascarat ! Quala chara s’escond darrier queu misteriós anonimat ? Vielha fachilhera o jouna fada ? puta o divessa ?

E lo talhon d’Emmenthal d’Intermarché ! Trogloditic ! Las alveòlas de la ciutat daus mòrts. O las qu’una vita terribla i es en gestacion, alien rosicaire o belha emmialairitz...

E los malinons de Leclerc ! Tres, plan pejats e estachats per un riban ròsa ! La quita esséncia de l’erotisme ! Ovidi, Safò, Pierre Louÿs, l’Amant de Lady Chatterley, Robert Lafont ! Pour l’achat de trois Sloggi, le quatrième gratuit ! E lo quatren, òc! aquí, rasís los autres, mas sens riban. Liure ! A ! lo quatren ! lo quatren !

E dire que dau monde que i a an besonh d’alcòl, de drògas, de libres, de musica o de museus per entrar dins lo monde de la beutat, de l’art, dau raive, dau temps que l’usina lo nos conha democraticament e a gratis dins la boitia, entre Sud-Ouest e la letra dau Tresor Public !

Micheu CHAPDUELH

1. Low-angle shot : francisme per « contra cabussada »