Dins lo vilatge, dempuei totjorn, nos partatjem l'aiga de nòstre potz coma los pus pròpches vesins qu'an lo drech de tiratge.
Mas lo temps passa, los vielhs vesins son mòrts. La maison s'es venduda a 'na familha de jòunes merchands Olandes plan dinamiques. Tenen 'na botica de produits religios de totas las civilisacions de la terra, a Rotterdam. Coma lur comerce deu plan bien marchar, passen tot lur estiu dins lo vilatge.
Aimen beucòp decorar lurs bastiments, plan flurits. Lur maison a prengut lo nom de « Mystique » escrich en fer forjat sus lo mur de davant, l'ancian jalinier a estat esmaïat de pitits drapeus de totas las colors que flotejen au vent e d'un gròs Bodha que tròsna au mitan, la terrassa a reçaubut la visita d'una granda Senta Vierja en abit blanc brodat de blu conhada dins 'na granda nicha en peira pres d'un bananier -n'um es dins lo Sud, tot parier!- e nòstre potz a eiretat d'una divinitat indiana plantada sus la peira ente n'um pausava autres còps las selhas.
'Quela divinitat en plastre que sembla dau boesc, pareis estre 'na femna coifada d'un grand colet indian. D'en pes, un braç plejat sus lo parpalh, 'la fai un geste « zen » e sembla estre de bona umor.
Lu prumier còp que 'la veguí, per tot dire, aguí un pauc paur. L'estonament passat, 'quela presença demòra un pauc pesanta per me. Per los vesins, sabe que qu'es juste un produit de decoracion qu'ilhs chapten e tornen vendre per ganhar lur vita, qu'a la bona color e la bona dimension per anar sus la peira dau potz. Mas per me, me damande totjorn qui qu'es ? Coneisse pas son istòria, a-t-ela perdut un filh coma la Senta Vierja, es-quò 'la regis l'aiga dins son país, balha-t-ela de las fòrças, pòrta-t-ela bonur ?... Ai cherchat sus l'ordinator si vesiá de las divinitats indianas que li semblavan. En associar l'aiga e la semblança, ai trobat « Indra » que s'ocupa dau ceu, dau fuòc dau ceu, de l'aiga dau ceu. Qu'es un òme, eu es tanben considerat coma lo diu de la fertilitat gràcia a l'aiga qu'eu mena sus terra. Quò siriá lo darnier diu guerrier que representa la fòrça e lo poder.
Mas la nòstra divessa, nòstra divinitat de la sorça a nautres, que se tròba dedins lo potz, a qui ma granda-mair m'a aprengut a balhar tots los prumiers de l'an, una pita poma roja, que pensa-t-ela de tot 'quò ? Sabe pas son nom mas sabe que gràcia a son amabilitat, 'la nos AVIA totjorn balhat de l'aiga quitament dins las grandas sechieras de l'estiu. Emploie lo passat perque aura, coma quilhs Olandes an installat 'na pompa au fons dau potz, tiren l'aiga pendent 'n'ora de temps per un virolet qu'abeura las flors. Esgorcen tota l'aiga. Lo potz es tarit. « Demain, il y en aura d'autre !». Autra cultura, autra faiçon de far. Qu'es pas parier que d'acrochar la selha au crochet, far desbrundelar la chadena dau torilhon, remplir la selha e tornar far montar en tirar sus las 4 chavilhas, descrochar la selha sus la peira e anar arrosar las saladas perque arrosavan gaire las flors, a l'epòca. Los ancians avian aprengut a mainatjar lur pena e sustot a mainatjar l'aiga que fasiá la sopa.
Aviá fait las recherchas tanben per trobar lo nom de nòstra divessa galesa que regis las sorças. Per la Dordonha, aviá trobat Vesunna e tanben Stanna. Coma lo nom de Vesuna aviá estat prengut a Perigùs, aviá optat per Stanna. Stanna que viu, dempuei la nuech daus temps coma la Vielha munida de son grand trenc « que-fai-segre-los-pitits-que-se-quiten-sus-lo-peiron-dau-potz».
Me damande totjorn, que deven-t-elas pensar de 'quela novela venguda ò tot simplament la prenen-t-elas per de la frima, un faus casson de boesc, en plastre que sembla 'na babòia ?
Jaumeta Beauzetie.
Devineta : Qui es 'quò que davala en chantar
e tòrna montar en purar ?
La selha.
L'émission littéraire Libre de octele.com présente des petits films tournés à la librairie Marbot de Périgueux. Des lecteurs présentent en occitan des auteurs et des livres qu'ils aiment bien et en lisent un extrait.