Lo grand Birauia sur la "Peta-si 'quò-pòt" de son nebot
Veiquí una nhòrla de Panasòu (André Dexet) que ‘viá paregut dins « l’Echo du Centre » dins las annadas 1955 – 1960. Fuguet tornada en occitan lemosin « normalisat » per Patric Ratinaud.
°°
Lo nebot dau grand Birauia es a la mòda : coma son tots los jòunes dau jorn d'auei : piaus longs, pantalons petaçats, "ticheurte" coma ilhs disen en francés ; sabe io que de mai... Son pitit nom: Peire, mas Birauia e la gent dau vilatge l’apelen Piaron.
'Queu nebot a 'na moto. Qu'es 'na japonesa, 'na "Peta-si-'quò-pòt"; mas per petar, 'quò peta ! Quo es lo Bruch que ‘la fai quand Piaron eissurit la ponhada daus gases.
Diumenc passat, Piaron venguet veire son oncle a Vira-Tranuja :
- "Tonton, vo’es-tu venir far un pitit torn en moto coma me ?"
- "E perque pas !" faguet Birauia.
'Quò fai que montet sur lo siclau de darrier e veiquí la "Peta-si 'quò-pòt" partida sur la rota de Sent Liunard.
Piaron fasiá virar la ponhada de la mecanica e vos garantisse que qu'einançavá sur 'quela rota ¡
Birauia vesiá pas passar los aubres mai los quites poteus. Per petar, 'quò petavá... Mas ne fasiá pas tant chaud que quò queu diumenc matin, los amics, e per bien vos dire, Birauia se jalavá sur 'quela moto. Eu credet a son nebot:
- "Dija, Piaron, ne vai pas si redde; mas dents se clapeten dins lo fons de ma gòrja !" Piaron se ‘restet e plantet la "Peta-si 'quò pòt".
- "Dija-me, tonton, faguet lo nebot, si t'as freg a la peitrena qu'es pas malaisat, vira ta vesta darrier-davant, 'quò te virarà dau corrent d'er ; tant pieg per ton eschina..."
Birauia se desbilhet e viret sa vesta darrier-davant. Piaron li aidet a enfilar las manjas e prenguet soenh de bien lo botonar sur l'eschina. E ben, 'quò ‘navá mielhs ! Birauia ne sentiá pus tant lo vent. E ilhs riberen au pont de Noblat...
Mas vai te far fotre ! Ne sabe pas coma Piaron faguet son compte, mas la "Peta-si-'quò-pôt" esropiet, manquet lo tornant e volet dins lo caniveu. A filh de garça ! Quò ne'n faguet 'na brava bradassada !
Piaron ‘net s'esvenlar au mitan de la rota e lo paubre Birauia se tornet trobar dins la davantura de 'na botica, esfejat coma un grapaud. 'Quò faguet n'atropament: los gendarmas riberen e s'ocuperen d'abord de Birauia, lo pus mau dobat daus dos.
Piaron n'aviá pas de mau ; eu se tornet levar, eu s'eissujet e eu auviguet credar. Eu se desviret e eu veguet l'atropament davant la botica.
-'"Quò l'i es, penset-eu, mon oncle es mòrt !"
Birauia n'eriá pas defuntat, lo filh de garça ; eu credavá a ne'n far petar lo viaduc de Sent Liunard, Piaron se ‘pruesmet, faguet escartar lo monde e damandet aus gendarmas:
- "A-t-eu dau mau, mon tonton ? Qu'a-t-eu a credar entau ?"
- "Non, responguet un gendarma ; non, 'quò sirà ren !... Mas nos l'i am trabalhat !... A, lo chen de mau ! N'am vut lo moment que nos n'arribariam pas a li tornar lo chais en plaça a queu paubre Birauia ! Nos arribavam pas a li tornar sa testa d'aplomb. Eu aviá lo còu virat darrier-davant, lo paubre diable ! Vos parlatz d'un trabalh !..."
E ben ! Los amics, n'ai pas mestier de vos dire que 'que li a copat l'envia de l'i tornar montar, a 'queu paubre Birauia, sur la "Peta-si-'quò-pòt" de son Nebot !
Nhòrla contada per PANASÒU (Pareguda dins "L'ecò dau centre" dins las annadas 1955 - 1960)
Aüei quatre chançonetas :
Totjorn per daus goiassons de la mairala :