Patric nos a preparat quauques nhòrlas que publicarem pauc per pauc, a flor e a mesura. Auei...

La lapina… de ma vesina

Dimarç au ser, mon chen a ‘ribat a la maison, tot fier : eu teniá un lapin dins sas babinhas…

Eu attendiá qu’i lu felicite : mas l’ai pas felicitat dau tot : I ai tot de suita vut que quò n’èra pas un lapin sauvatge : eu èra negre ! E de mai, eu èra vòrre, eu èra sale, eu pudia…..

                Dins mon vilatge, nos som dos… e nautres, nos n’am pas de lapins…. Qu’èra lu de ma vesina !

                Ai prengut lu lapin, l’ai ‘menat sos la docha, l’ai bien rinçat, bien sablonat, l’ai sechat emb-d’un sechador per los piaus : èra pròpe, sentiá plan bon….

                E a dietz oras, dietz oras demiá de l’enser, quand los vesins fugueren coijats, ai tot doçament fach lu torn de la granja, ai ‘nat a la lapiniera. Ai dubert la grilha, ai tornat botar la lapina dins sa gàbia, ai barrat la pòrta e frot ! Ai tornat a la maison dins la nuech… Degun me ‘viá vut, degun me ‘viá auvit….

                Lu lendeman, coma tots los dimecres, ai ‘nat chas los vesins per beure lu cafe. « Bonjorn, coma quò vai, es-quò que quò vai plòure, es-quò que quò vai far solelh, e patali e patala… » E, a d’un moment, ma vesina que ditz : « Quò m’a ‘ribat quauqua ren de fòrmidable : i ‘via ‘na vielha lapina negra qu’èra mòrta despuei tres jorns, l’avia getada sur lu femier… e ben, vautres me creuretz si vautres voletz : l’es tornada tota sola dins lu clapier, e ‘la a tornat barrar la pòrta darrier ela ! »

Patric nos a preparat quauques nhòrlas que publicarem pauc per pauc, a flor e a mesura.

Apres la sopa...

Lu pitit vaslet dau pair Chanisson se planhá que los repas èran tròp eslunhats... Eu n'èra nonmas valhent a tabla. Un jorn, per lo 'trapar, Chanisson li disset, après lu marende :

-    « Ne barra pas ton coteu, tant que nos som a tabla, nos vam sopar ! »

-    « Vole ben, si qu'es de vòstra complesença, » disset lu vaslet e eu faguet honor au repas coma si eu viá pas minjat de uech jorns.

-    « E ben, faguet lu mestre, aura que nos am marendat e sopat, nos vam 'nar au trabalh. »

Lu pitit essujet sas bochas, barret son coteu e responguet :

-    « Quò n'es pas entau que ne'm fai chas nos... »

-    « A ! e coma vautres fatz, endonc ? »

-    « N'ai pas mestier de vos zo dire, vos zo sabetz tanben coma me : apres la sopa, ne'm vai au liech !!! »

Veiquí una nhòrla de Panasòu (André Dexet) que ‘viá paregut dins « l’Echo du Centre » dins las annadas 1955 – 1960. Fuguet tornada en occitan lemosin « normalisat » per Patric Ratinaud.

°°

Lo nebot dau grand Birauia es a la mòda : coma son tots los jòunes dau jorn d'auei : piaus longs, pantalons petaçats, "ticheurte" coma ilhs disen en francés ; sabe io que de mai... Son pitit nom: Peire, mas Birauia e la gent dau vilatge l’apelen Piaron.

 'Queu nebot a 'na moto. Qu'es 'na japonesa, 'na "Peta-si-'quò-pòt"; mas per petar, 'quò peta ! Quo es lo Bruch que ‘la fai quand Piaron eissurit la ponhada daus gases.

 Diumenc passat, Piaron venguet veire son oncle a Vira-Tranuja :

- "Tonton, vo’es-tu venir far un pitit torn en moto coma me ?"

- "E perque pas !" faguet Birauia.

 'Quò fai que montet sur lo siclau de darrier e veiquí la "Peta-si 'quò-pòt" partida sur la rota de Sent Liunard.

 Piaron fasiá virar la ponhada de la mecanica e vos garantisse que qu'einançavá sur 'quela rota ¡

 Birauia vesiá pas passar los aubres mai los quites poteus. Per petar, 'quò petavá... Mas ne fasiá pas tant chaud que quò queu diumenc matin, los amics, e per bien vos dire, Birauia se jalavá sur 'quela moto. Eu credet a son nebot:

- "Dija, Piaron, ne vai pas si redde; mas dents se clapeten dins lo fons de ma gòrja !" Piaron se ‘restet e plantet la "Peta-si 'quò pòt".

- "Dija-me, tonton, faguet lo nebot, si t'as freg a la peitrena qu'es pas malaisat, vira ta vesta darrier-davant, 'quò te virarà dau corrent d'er ; tant pieg per ton eschina..."

 Birauia se desbilhet e viret sa vesta darrier-davant. Piaron li aidet a enfilar las manjas e prenguet soenh de bien lo botonar sur l'eschina. E ben, 'quò ‘navá mielhs ! Birauia ne sentiá pus tant lo vent. E ilhs riberen au pont de Noblat...

 Mas vai te far fotre ! Ne sabe pas coma Piaron faguet son compte, mas la "Peta-si-'quò-pôt" esropiet, manquet lo tornant e volet dins lo caniveu. A filh de garça ! Quò ne'n faguet 'na brava bradassada !

 Piaron ‘net s'esvenlar au mitan de la rota e lo paubre Birauia se tornet trobar dins la davantura de 'na botica, esfejat coma un grapaud. 'Quò faguet n'atropament: los gendarmas riberen e s'ocuperen d'abord de Birauia, lo pus mau dobat daus dos.

 Piaron n'aviá pas de mau ; eu se tornet levar, eu s'eissujet e eu auviguet credar. Eu se desviret e eu veguet l'atropament davant la botica.

-'"Quò l'i es, penset-eu, mon oncle es mòrt !"

 Birauia n'eriá pas defuntat, lo filh de garça ; eu credavá a ne'n far petar lo viaduc de Sent Liunard, Piaron se ‘pruesmet, faguet escartar lo monde e damandet aus gendarmas:

- "A-t-eu dau mau, mon tonton ? Qu'a-t-eu a credar entau ?"

- "Non, responguet un gendarma ; non, 'quò sirà ren !... Mas nos l'i am trabalhat !... A, lo chen de mau ! N'am vut lo moment que nos n'arribariam pas a li tornar lo chais en plaça a queu paubre Birauia ! Nos arribavam pas a li tornar sa testa d'aplomb. Eu aviá lo còu virat darrier-davant, lo paubre diable ! Vos parlatz d'un trabalh !..."

E ben ! Los amics, n'ai pas mestier de vos dire que 'que li a copat l'envia de l'i tornar montar, a 'queu paubre Birauia, sur la "Peta-si-'quò-pòt" de son Nebot !

Nhòrla contada per PANASÒU (Pareguda dins "L'ecò dau centre" dins las annadas 1955 - 1960)