Ok

En poursuivant votre navigation sur ce site, vous acceptez l'utilisation de cookies. Ces derniers assurent le bon fonctionnement de nos services. En savoir plus.

Mariana parlava occitan

P9290265.JPGL'avetz vueda, de segur la plan brava fresca murala que se tròba sur un imòble au Tolon, a Perigüers. Parle de la fresca de « Marianne l'engagée », facha per l'artista d'art de rua talentuosa « Yz » de son vertadier nom Yseult Digan, que representa la Republica Francesa. La tròbe plan brava, quitament emoguenta, quela Mariana emb son pitit nas ponchut, son braves piaus frisats e son bonet frigian. « Engatjada », çò-ditz, tant mielhs dins un monde tant dur onte fau se batre tots los jorns per defendre e far frotjar libertat, egalitat, fraternitat mai enquera feminisme e laicitat « que nos an laissat nòstres parents ».

Coneissetz benleu l'istòria de la vertadiera Mariana ? Ela nasquet en 1792, dins una chançon de Guilhem La Vabre, de Pueg Laurenç dins lo Tarn. Quel òme, cordonier de mestier, poeta mai republican, pareis, l'escriguet quauques jorns apres la neissença de la prumièra republica. La chançons s'apela «  La garison de Mariana ». Avetz ben legit : en occitan, pas en francés ! La paubra Mariana era plan malauda, las potingas de Lois mai d'autres medecins l'i fasian ren... En chamhar de medecin, se sauvet e entau, venguet lo simbòle de la jòuna republica que , pus tard, oblidet de dire d'onte venguet e quala lenga parlava.

L'abat Gregòri, deputat de la Convencion de sinistra memòria, l'oblidet tant que organiset «  L'anéantissement des patois » e « l'usage unique et invariable de la langue de la liberté » e forcet , coma d'autres, Mariana a se renegar. Lo monde oblideren d'onte venia la brava Mariana e quala lenga parlava. Pasmens, çò que fai la richessa e l'unicitat de la França, quò es de segur la varietat de vins, de fromatges, de literatura francesa eac. mas tantben de lengas e de culturas dichas regionalas, los quebequés dirian « autoctònes », « los indians », mai los autres que venen de defòra per l'enrichesir. Quela richessa de lengas e de culturas, que data pas de uei, es una situacion unica en Euròpa, un equilibre fragile un biotòpe que devem cultivar e far frotjar. Sem pas monòlitics e l'avem jamai estat, maugrat çò que ne'n disen daus uns. Espere que zo serem jamai. Per aquò, avem enquera totplen de trabalh de far per assegurar « La garison » e la bona santat de Mariana, qu'es pas nonmas una testa, mas un còrs fach de partidas diferentas e complementarias, plan bravas en mai de quò.

Los succesors de l'abat Gregòri lascharan pas l'afar ; quitament si son preste a chanjar doman de lenga, gardan lo mesme biais de pensar e de far.
Denis Gilabert.

Les commentaires sont fermés.