Segonda partida dau conte de Nadau de Joan Ganhaire en tres partidas, paregut dins « Cronicas de Vent-l'i-Bufa », libre mai CD.( 15€ en librarias)

« E tot lo monde comencet de cerchar dins los bastiments, dins las terras, sur la rota, chas los vesins...Ren en degun luòc, pas de Tetaron ! Un que fasia brave, quo era lo Desfarjas que vesia son vedeu perdut e pensava a Massabuòu que devia venir lo querre e que s'entornaria entau.'Fectivament, sur lo còp de tres oras après mieijorn, lo camion dau merchant de bestiaus 'ribet dins la bassa-cort, e Massabuòu ne'n davalet emb sa granda blauda negra e sa bela figura roja. Quand auvit l'afar dau vedeu perdut, poguet pas s'empaichar de rire :
-E ben, çò-ditz, si v'autres setz pas capables de gardar un vedeu perdut, deuriatz chamjar de mestier.
Quel afar botet pas la familha Desfarjas de bon pieu, e la velhada de Nadau s'anonciava mau. Après sopar, comenceren tot parier a se preparar per 'nar a la messa de mianuech ; e après 'ver passat lur 'bilhaments nuòus, se sieteren davant la television per esperar lo moment de se botar en chamin. Lo pitit escran era plen d'estelas, de clòchas que sonavan a grand lanç, e de mainatges 'bilhats de blanc que chantavan daus cantiques. A-d'un moment donat, los tres reis passeren, seguent l'estela dau Bargier. Quo era plan miraudios de los veire, emb lurs riches 'bilhaments, lurs coronas, l'aur que lur gotissava de las mans. Un chant divenc los acompanhava, e la Joana Desfarjas mai lo vàslet, Loïsson, ne'n badavan.
Lo pair se laissava pas 'nar a la doçor de l'adoracion ; se pensava totjorn a son vedeu perdut, e avia gaire envèia d'espiar totas aquelas farabiòlas bonas per las femnas, los necis e los goiassons. Ten, onte eran los goiassons ? Pertant,d'abituda, ne'n perdian pas 'na mijòla, de la television. Machinalament, lo pair Desfarjas espiet per la fenestra, e juste au moment que los Reis començavan de segre l'estela, defòra dins los bòscs ; quo era una pita lumiera que 'nava, venia, pelucava e semblava l'apelar. Trapet son manteu, sa casqueta, faguet signe a sa femna e a Loïsson de lo segre e surteren dins la nuech sens ren dire. Tots tres se troberen leu sur lo sendareu que menava dins los bòscsvers quela pita lumiera que parpelejava totjorn. Marcheren sens dire un mot : tots tres sabian onte 'navan, e çò que 'navan trobar. 'Riberen a la chabanòta recuberta de brodichas e de faugieras onte los buschairons gardavan lors utilhs. Espieren per lo calustron, e tots tres, silencios, pogueren veire, a la lumiera doça d'una lampa a òli, entre Joseton e Mariseta, dins la palha, lo vedeu retrobat.»( de segre).

Joan Ganhaire ( de segre).

Jos lurs gilets rosseus, los uns avian una chamisa roja, d’autres una chamisa bruna, totplen d’autres una chamisa d’una autra color, mas se’n trobava benleu gaire de verdas. De totas faiçons, degun voliá far veire la color de sa chamisa. Espandian daus gilets rosseus jos los parabrisa de lurs veituras : las pitas veituras que usavan cinc litres dau cent, que escupissian de la fumada negra e que trobavan l’essença tròp chara, mai los quatre x quatre de marca alemanda o americana que besilhavan tres o quatre còps mai de carburant, que l’aurian pogut paiar vint còps pus char e que se parcavan sus las plaças per los endechats davant los subremerchats. Tots disian que volian pus paiar de taussas, que lo Grand Patron e sos vaslets los plumavan e que los volian pus veire. Volian degun per los representar. Volian far paiar los riches, mas obludavan benleu los riches que eran enquera mai riches que los riches e que ne’n paiavan gaire o pas dau tot, de taussas. Pareis que una granda partida la gent dau país los sostenian, ’quilhs « gilets rosseus ».
S’es vut que, dins lo temps, lo rosseu era la color daus traitres, de los que eran dau costat dau patron quand lurs camaradas fasian greva. Los rosseus contra los roges. Los roges d’autres còps escoltavan lo partit, lo sindicat. Los rosseus de ’quilhs darniers temps volian estre escoltats mas escoltavan degun. Tòrnavan dire çò que legissian sus lo malhum, quitament las messonjas las mai enòrmas.
Om se dobtava ben que quo era pas los mai riches daus « gilets rosseus », los que se carravan enjucats dins los quatre x quatre, que passavan lurs jornadas e lurs nuechs sus los giratòris a se trempar quante quò pleviá e se gelar quante fasiá freg. Bastissian de las chabanòtas de tòla e fasian bruslar daus peneus e de las paletas de subremerchat. Plantavan daus drapeus francés, pas de drapeus europencs, pas de drapeus roges, coma nautres en seissanta-uech. Ai pas vut nòstre drapeu occitan : sabem plan que Mïon la Vipera e Metotsol Bramafòrt lo presen gaire ! Arrestavan las veituras e los camions. Se vesian de loenh emb lurs gilets rosseus. Volian benleu nos dire : « Sei ’quí, me que sei paubre ; podetz pas passar sens me veire, vautres que me ’visatz jamai, e vòle pas me far espotir per los pus fòrts que me. Parier coma vos quand setz en pana sus la rota e que vos ’bilhatz d’un gilet rosseu per pas vos far esversar ».
Se parlava beucòp daus gilets rosseus dins los jornaus e a la television. Tots los dissades, quò se borrava emb la polícia ; quauques uns esbolhavan las davanturas dins los barris riches e fasian bruslar las pobelas e las veituras. Quò fasiá daus imatges plan braves per totas las televisions dau monde. Se’n parlava plan mai que daus autres, plan mai nombros, que fagueren una manifestacion contra l’eschaurament dau climat sens ren mabolhar.
De beu que crederen e romperen de davanturas e pilheren de boticas e brusleren de peatges d’autorota e empaicheren de merchands de trabalhar avant las festas de Nadau e fagueren fugir de toristas, lo Grand Patron ’chabet per comprener que i aviá totplen de paubres dins lo país e que faliá far quauqua ren per los apasimar. Venguet a la television per lur prometre un pauc de sòus. Quauques « gilets rosseus » troberen que quo era quauqua ren, mai si quo era pas pro, d’autres volgueren demorar sus lo giratòris jusc’a temps que aguessan fait partir lo Grand Patron que aguissian mai que tot au monde. Quauqu’uns lo voldrian benleu remplaçar per Mïon la Vipera, mas disian mai que mai que voldrian survelhar tots los elegits e los far partir si lur plasian pus.
De segre…

A Javerlhac, lo 18 de decembre de 2018
Jan-Peire Reidi

Adiu !
pour le dernier Tchatch'oc de l'année 2018, nous vous invitons à venir vous réchauffer au Calebasse, rue de la nation, 19 h comme d'habitude.
Pour l'occasion, nous essaierons de faire un tour d'Occitanie des chants de Noël : Nadalets, Nadalons et tout ce qui s'ensuit !
A leu brave monde, tenetz-vos fiers !