Suite de "Tuar lo pòrc", un texte sur les souvenirs de Bernard Bourgés, traduit en occitan par Maryse Lasjuilliarias de l'atelier de La Chapelle Gonaguet.
Aura, anam pesar ; anam saubre quí a lo còp d'uelh lo melhor. Avant la pesada, chascun s'amusa en dire son estimacion, 300, 350 e quitament 400, de las liuras de segur . Mas si fai entre 300 e 350, quò será brave, en saubre que las jutas questa annada an sufert de la sechiera ! De vrai, un còp sus la bascula, « la poma » sus « la barra » marca 140 quilòs. Ma mair l'aima mielhs de queu pes, será pas tant gras.
I a mestier de quatre personas per menar la gàbia rasís la taula de tuar mas mon pair a passat una pita còrda sus lo morre de « Mini » que pòt pus brucir e que es mut.
A la leste, lo tiram de la gàbia, lo jasem sus la taula e Maurici e Rogier l'imobilizan dau temps que mon pair crampona la testa.
Lo Gabí, fin preste, conha lo coteu long e esfilat dins lo còu dau pòrc. Ma mair bòta lo grand platau en dejós, lo tenent d'una man e de l'autra boira lo sang emb lo vinagre per fin que calhe pas. Per çò qu'es de io, sei charjat de gigonhar, en la far virar, la pauta de davant per que lo sang cole mielhs, que ne'n deu pas demorar dins la charn nimai dins las venas.
Lo Gabí nos anonça que l'animau es mòrt e plan mòrt. Dau temps que l'aiga 'chaba de bulhir, anam dins la cosina onte ma sòr es demorada per preparar un marendon.
Son las dietz oras. Començan de lo rasclar e io, boide l'aiga bulhenta sus lo « Mini », tot suau que lo Gabi a bien recomandat de pas l'eschaudar avant que los nervs sián vertadierament mòrts, per pas lo far sufrir sens rason e per pas far cueire la codena.
Som trapats de rasclar ; Maurici es l'especialista daus pès, mon pair s'ocupa de la testa e de las aurelhas, Rogier dau ventre, ma sòr de l'eschina, que quò es lo mai aisat.
Los chens son tot autorn de nosautres, son a la festa. Per ilhs, los prumiers bocins son los onglons, aprep quò es lo torn de la gròssa peu jos los piaus e entau jusc'a la fin de la netiada.
Lo « Mini » es rasclat, rinçat e aura, fau subretot pas lo laissar tombar quand anam lo botar sus l'eschala, encranilhat per lo jambier e joslevar l'eschala tots ensemble per l'apoiar a l'intrada de la granja. Quò es que quò pesa e per terra emb quela fanha onte venem de rasclar, quò podriá eslampiar. Quò es quò-quí que los òmes crànhen lo mai.
Un còp l'operacion reüssida, avant que de lo drubir, mon pair pòrta la botelha d'aiga de vita e daus veires. Un bon viatge de « pruna », quò raviscolará la gent subretot qu'eimatin fasiá pas chaud e lo Gabí aviá lo màrfie.
Lo Maurici e lo Rogier tòrnan chas ilhs per far lo trabalh qu'an laissat, aura que chas nos, lo mai beu dau trabalh es fait. En partir, lo Maurici ditz a ma mair Noemia que la Julià vendrá li balhar la man per netiar los budeus e ma mair li promet de los ajudar quante quò será lor torn de tuar.
Lo Gabí suert un fum de coteus, los passa un pitit còp sus l'agusador e traça una reja dempuei l'entre-jarras jusc'au còu emb son coteu ponchut. Ma mair espera emb tres o quatre bassinas, e a mesura que lo Gabí drueba la bèstia, ma mair bòta la sopena dins una bassina, la pança dins una autra, la budalha dins una selha, lo fetge de costat. Discretament, lo Gabí fissa lo cur que nos vòu mostrar qu'aviá pas mancat la sagnada, coma d'avesat. Nos vòu far creire que son coteu era 'nat drech dins lo cur. ( de segre)
Une promenade contée et chantée par le groupe "La Tireta Duberta" et Jaumeta Beauzetie de l'Union Occitane Camille Chabaneau se déroulera le 19 juillet à 17 h à l'étang de St-Estèphe. Cette promenade est gratuite.