M'apele Peire. Peire Salmon. Sei nascut , un jorn de prima en Dor, au Pueg de Sanci en Auvernha. Ai pas conegut mos pair e mair que morigueren juste aprep ma neissencia. Avem degut nos debraulhar se-mesme, mos frairs e sòrs, ensemble, que, vos ai pas dich, eram una famiha nombrosa. Amont naut, la vita era rufa, eram pas riches, vos promete. Me rapele daus jorns de prima, que i avia enquera de la nevia, me sovene de l'aiga freja que chantava entre las peiras dau rigalhon, quand jugavam coma mos amics. Aura que l'i pense, quò era una vita simpla, liura, risolenta. Quò es benleu quò, lo bonur. Mas sabetz çò que quò es : los jòunes an totjorn mestier de bolegar. Coma tant d'autres, avem degut quitar lo pais per viure nòstra vita. Coma mon frair ainat , ma sòr e quauques cosins, avem seguit las valadas per trobar de que viure. Sem partits, mas en gardar l'idèia de tornar un jorn au pais.

M'apele Peire. Peire Salmon, de Dor, en Auvernha. Ne'n ai fach dau chamin, ne'n vegui dau pais. Coma un montanhòu coma io se faguet marinier, vos pòde pas dire. Las gabarras sur la Dordonha, quò me plasia. De las segre daus uelhs me balhet l'enveja de las segre per de bon. De marinier d'aiga doça, sei vengut marinier de mar, quitament d'ocean. N'en ai vist dau monde. Ne'n ai minjat de la cosina exotica. Mene una vita boleganta dins un monde dubert, de colors, onte i a tot a bodre. M'agrada de l'i far ma vita. Sei vengut beu e dempuei queu temps nos sem associats coma Joana. Nos vesem totjorn, entre frairs, sors e cosins, de temps en temps. Parlam dau pais, de l'i tornar un jorn per la retirada.

M'apele Peire. Peire Salmon. Ne'n vegui dau pais. Avem viscut ,aura es vengut lo temps de tornar. Tornarem pas solets. Avem daus projects, coma Joana, mon frair, sa femna e mos cosins. Anem far bolegar lo pais, volem drubir daus gistres montanhòus dins nòstre petit molin de familha, far venir dau monde. Nos sem donats rendetz-vos au Bec d'Ambès e quò es partit per lo grand viatge de retorn, ensemble. Arribats a Brageirac, au barratge de Salveta, la policia fluviala nos faguet signe de nos botar qui. Que se passa ? «  Quò es lo pulh de China, una saloparia vertadièra  ! Lo monde ne'n creban ! Anem vos far passar un test ! Podetz pas anar mai luenh ! »

M'apele Peire. Peire Salmon. Ai reüssit lo test, sei pas malaud, Diu mercés. Los umans nos an botat dins un vivier de veire. Pareis que queu pulh de China nos balha una malaudia a nosautres, los salmons. Ne'n crebam pas, mas d'après, los umans nos podem pus minjar, un còp que sem malauds. Daus òmes e de las femnas en blosa blancha portan daus mascarats e s'afaran a l'entorn de nosautres emb un aer mautranquile.Vese ma Joana, dins un autre bassin, rasis quò-meu. Per ela, saben pas. L'an botada « en quarantena », çò-ditz. Per çò qu'es de mon frair, aguet pas de chança. L' aguet, lo pulh de China. Laidonc, lo tueren « segon lo principi de precaucion », l'esbudeleren per « comprener ». Essaian de trobar un vaccin, mas tròban ren per lo moment.Quò prendra dau temps. Per mon cosin, l'i fan beure un boiradis de potingas, mas los medecins son pas d'acòrd entre ilhs e crese que van lo far crebar. Ma cosina, la fagueren morir en botar de l'aiga de Javel dins l'aiga de son vivier, « remedi miracle vengut d'America ». E lo pulh es totjorn plan viu.

M'apele Peire, Peire Salmon. Sei dins mon vivier de veire, dins un laboratòri dempuei mai de dos mès. Me damande si tornarai veire un jorn ma Dordonha e mon rigalhon. Sei pas fach per viure solet dins un aquarium de un metre sur dos. Coma Joana, sem immunisats contra lo pulh de China, pareis. Sem una curiositat, un esper, disen. Parlan de nos tornar botar ensemble dins lo mesme « vivier », « per sauvar l'espèça », disen. Viure entau, embarrats, dins de l'aiga clara au gost de ren, quò es pas una vita. Tròbe a dire mon rigalhon de jòinessa. Vese ma Joana de luenh,dins son aquarium, sembla se languir tanben. Io, minje la saloparia que nos balhan per far passar lo temps en espiar los escrans d'ordinator. Ai chabat per comprener la lenga daus umans. Arser, an passat un filme tirat d'un vielh libre, « Lo darrier daus Mohicans ». Quò me faguet frijolar tota la nuech.

M'apele Peire, Peire Salmon, de Dor, en Auvernha. De nuech e sens zo dire autres autres, una de quelas femnas en blosa blancha nos trapet, coma ma femna e quauques uns que coneisse pas, nos faguet surtir dau vivier e nos gitet dins la Granda Aiga en amont dau barratge de La Salveta. A ! Enfin, l'aiga freja, pas mai de potingas nimai d'embarrament ! Anirem tot drech, sens far de pausa directament en Dor. Me taina de tornar veire lo pais. Pareis que la femna que nos liberet fuguet botada en preison e que la policia fluviala nos cort apres...

Denis Gilabert