Lo coneissetz plan, Jan dau Melhau. ’Quel òme linge, barbut, estinhassat, que fai petar sos uelhs negres e que vos tira dins la figura, coma de las peiras, de las paraulas de seissanta-e-uetard. Mai tira plan drech, ’quel artista. Nautres, que som venguts borges e que aimem gaire estre desrentjats, avem enviá de li las tornar lançar en li dire :
« Au diable ta derision e ton pessimisme, Melhau. Som plan contents de viure, de nos aimar, de far daus pitits… Sabem enquera trobar un pauc de jòia e de bonur dins ’queu monde que es plan dangieros, segur, mas benleu gaire mai puirit que lo dau segles passats… e ch. a. »
Mas non, prenem tot çò que nos dòna, perque totas sas chançons son daus pitits chaps-d’òbra d’imaginacion poetica, de creacion musicala e de compausicion. Son l’eime e la charn d’un òme que prenem coma es, e que nos podem pas retener de remirar e d’aimar.
Au contrari de Brassens, son modele, que ne’n a revirat mai de cinquanta chançons, Melhau es un chantaire. En passar per la votz sopla, bien pausada e jamai forçada de Melhau, lo chin obaïssent nos ditz sa natura de lop,  lo ceu de Limòtges ne’n ’chaba de purar e lo violonaire nos fariá plan espingar… Las guitarras de la Marianne Tixeuil e de Frederic Chabalier fan mai que de furnir un acompanhament precis e bien pensat : los dos musicians duberts e plasents fan partida de l’espectacle. Tres artistas que s’avenen plan.
’Quelas « prumieras chançons », que daten d’una epòca que Melhau aviá una barba e daus piaus pus negres e pus espes qu’aüei, nos fan veire un monde que aviá començat de morir. La television aviá tuat las velhadas, las maisons eran barradas e vendudas a daus vilauds, los vilatges morian… Mas i aviá enquera de la gent au país per dire dau mau daus hippies (los « deleser », « los maniganç »). Òm vesiá pas enquera d’Anglés e de « neo-ruraus », e probablament pas tant de roinas. Los darniers pitits paisans fasian tròp malaisat per ganhar lor vita per migrar de la fin de lor vielha civilisacion occitana. Tot los fruchs dau trabalh daus darniers vaslets anavan « chas los borges ». Faliá-quò los planher o los mespresar ?
Una chançon pareis profetica : La machina. A mesura que es melhorada, una machina agricòla que a començat per mestivar lo blat, vai tot far tota sola : escodre, mòure lo grun, cueire lo pan… Ela ’chaba per minjar tot lo pan que fabrica, de maniera que los òmes an pus ren a far, mas ilhs creben de fam ! Coma totjorn, nòstre chantaire-chançonier sap plan donar a son recorson un aer de mocariá plasenta mai fissadoira :

« Medi-medant, sarra to dalh
La machina vira per te »…

Manca nonmas l’empoisonament de la natura per aver lo tableu complet dau monde que coneissem aura.
Vautres, sabe pas ; mas me, coneisse pas d’autor-compausitor occitan d’aüei que sap entau desbotjar son idéia dins una chançon en prener tot çò que, dins la chançon tradicionala, pòt estre mes a son servici : recorsons, represas ironicas, repeticions plasentas de sillabas, rimas inesperadas… Las chançons de Melhau fan coma las de Brassens quand òm las escolta per lo prumier còp : òm ’trapa la musica còp sec, òm i pendilha una idéia emb quauquas paraulas, òm ne’n oblueda una partida e òm vòu tornar ’trapar çò que òm a obludat. Tant de còps que las escoltessetz, i trobatz quauqua ren mai : una virada que a mai d’un sense, un biais originau de veire las chausas… o ben quauqua ren que vai mai loenh que prevut, coma dins L’einnocent dau vilatge. Dau temps que l’einnocent (lo neci) muer au país, un autre einnocent/innocent (lo messia) nais dins un estable. Oc-es, los einnocents an lor grandor, coma lo Don Quichòte de Cervantes o lo Neci de Dostoïevsqui.
La provocacion que lo jòune chantaire a volgut metre dins sas prumieras chançons pòt distraire o ben chucar. Per me, es plan benvenguda, plan sanciera, a nòstra epòca de messonja e de « politicament correcte ». D’alhors, le Melhau d’aüei, que a probablament gaire chamjat d’idéias, sap ’visar en arreir emb umor e plena consciéncia. Presenta totas sas chançons en francés (Qual estile !) sens renegament, mas sens complasença. Fai semblant de creire que sos dos guitarristas son chucats per sa chançon oltranciera « Lo Pair »…
Lo monde de las prumieras chançons, emb sos einnocents, sas loiras, sos cornards e sos bastards nos fai plan rire. Si nos pareis un pauc tròp escharnit, coma un tableu de Brueghel, quo es que vai dispareitre… L’avem plan coneguda la dolor de l’aver vut partir emb nòstres darniers vielhs. Lo comprenem plan lo maucòr d’una vita sens cencena dins las vilas. Mas si l’òrdre e la beutat son pas dins lo monde cussonat que descris Melhau, segur son dins las chançons que compausa !

A Javerlhac, lo 11 d’abriu de 2016
Jan-Peire Reidi