Figuratz-vos que la setmana passada ani a Luchon per prener l'aer de las Pireneus. Per los que coneissen pas, lo paìs de Luchon se tròba au mitant de la chadena, a la riba dau Comminges a la frontiera de la Vau l'Aran, entre Cosarans e paìs bigordan. Aviam pas enveia de nos botar de reng per esquiar, ma femna me disset : « Allons faire un tour en raquettes demain, il fera beau ».
Entau faguèrem, anèrem nos marcar a l'Office de la Montagne ( bureau des guides de Luchon) e l'endoman lo nòstre guide, Peire Alberò, nos menet au pòrt de Peirasorda. Comencet de nos explicar coma far per lo materiau, e tot quò...en francès de segur. Puei se trapet de nos parlar de la montanha, dau sens de la chausas, de toponimia, que queu nom de « Néouvielle » ven de l'occitan neu vielha que vòu dire... Me decidi de l'i parlar en òc, en lemosin de segur, me respondet còp sec en lengadocian, que l'òme nasquet en paìs Minervés ( de veire qui-dejos « retrach de guide ». Nos parlet d'istòria de l'endrech, de geomòrfologia, de l'activitat umana que faguet lo paisage pendant tres mila ans dau pastoralisme en passar per lo trabalh dau bois, l'electricitat, lo torisme. Nos parlet de la tarribla fonta daus glaciers ( selhs), de las artigas, de tropeus, de bargiers...Emb per io totplen de complements utiles en occitan sur los noms de luòcs, los animaus, la botanica, la geologia... Una vertadiera visita bilinga. E d'un biais fin que geinava pas los autres randonaires. L'òme ne'n sap de las chausas sur queu paìs e nos lo faguet veire d'un biais diferent. Sei tornat emb tot un fum de mots montanhòus que io coneissia pas. Faguèrem de las comparasons entre lengadocian , lemosin e gascon que se parla dins l'endrech. Ai apres que aquì, lo Monsur, quo es pas lo tesson, mas l'orsa, que montar se ditz « pujar » e davalar se ditz « baissar ». Nos trobèrem aprep la visita per l'entrevista. Un brave moment, plan riche, plan interessant.
Tot aquò fuguet possible per ço que avem ausat parlar en òc en defòra de nòstre cercle abituau. Veiqui un guide que meritaria ben lo Label òc, ten !
Denis Gilabert.
Fotòs: Peire Alberò e quauques luòcs a l'entorn de Peirasorda, entre Nauta-Garona e Nautas-Pireneus
Joan-Pau Verdier e Marçau Peironi nos informan que lo convidat de l'emission dau diumenc 8 de març a 11 oras sur França Blu Perigòrd sera l'escrivaire Florian Vernet per la reedicion de cinc de sos libres chas IEO Edicions: « Freud dins aquò ? », « My name is degun », «Ont'a passat ma planeta ? », « Popre ficcion », «Suça-sang connexion » dins la collection Atots-Crimis.