« Los Sendareus de l’auba, tres enquestas d’Ester Lapoja » ven de surtir a las edicions Novelum IEO Perigòrd ( 15€). Escrich, imprimat e editat en Perigòrd.

Disponible dins las librarias de Perigòrd e tanben sur la botica en linha de Novelum: https://www.novelum-ieo24.fr/boutique

Nascuda de l’imaginacion de son autor, Ester Lapoja es una goiata d’au jorn d’aüei, plan esbarbida, liceana au liceu Bertran de Born a Perigüers. Benaisa dins sa vita, energica, telefonet en mans, Ester nos fai viure coma sos amics e sas amijas tres enquestas de reng : « Un tant doç vonvon », « Los sendareus de l’auba » e «Ventar dau vent que bufa ». Dins son monde, plan realista e pròpche de quò nòstre, la goiata es plan afarada emb la mafia georgiana, daus nazilhons, los autonomistas perigòrds, las sectas, daus fascistas regatiers de dròga... La jòuna enquetriça, que se’n laissa pas contar trabalha de bana coma lo famos comissari Alexandre Darnaudguilhem, plan conegut dins la capitala de Nauta-Dordonha, Occitania.

Son autor, Martial Peyrouny, enfant de Perigòrd, professor d'occitan a la ciutat escolaria Bertran de Born a Perigüers respond a las questions de Rubrica en òc.

Bonjorn e mercés de nos parlar de vòstre prumier libre.

Perqué avetz chausit d’escriure una seguida d’enquestas ? ( e pas de la poesia, un roman, un estudis ...)

MP: Benleu per l’amor que sei pas poeta. Puei un roman demanda un de bufe e escriure damanda pro de temps, temps que tene pas tròp. En mai, me semblava mancar de literatura per daus liceans beus o bentot per daus jòunes adultes qu’aguessen pas forçadament envèia de legir una tesi o lo darrier chap d’òbra occitan, mas simplament de se far plaser en segre d’aventuras sarradas, plenas d’accions e d’un gròs brijon d’ironia. 

Legisse un fum de polars e quela fòrma se presta pro a çò que voliá far.

Onte se debana l’accion e perqué avetz chausit quel endrech ?

MP: Coma zo dissí, m’agradan pro los polars, mas subretot los que se passan en quauque part. Per exemple dins los romans policiers islandés, las enquetas l’i son nonmàs una partida de l’intriga ; lo país maitot fai partida de l’accion e l’i aprenen sovent un molon de chausas sus las culturas, la gent e lor istòria. E quò es fin finala l’inverse d’un embarrament, ben au contrari.

Logicament Ester deviá viure aqui, en Perigòrd, un país que coneisse plan e que a enquera de las chausas de contar.

Los personatges semblan plan realistes e pròpches de la vita vitanta daus liceans d’ aüei. Una clinhada a daus que coneissetz ?

MP: Montaigne disset qu’era se-mesma la matiera de son libre. Inventan ren e lo monde licean es un monde qu’ai lo plaser de crosar dempuei pausa, laidonc me sei nuirrit de çò que vese e espie de lonja. Los personatges son vertadiers puei que los ai creats, mas pas de ren. 

Lo monde dins loquau viu Ester es plan rufe . Es entau la vita a Perigüers per una liceana ?

MP: Me sembla que la vita d’una liceana pòt èsser complicada aüei, benleu pas tan que dins « Los Sendareus de l’auba » mas las injonccions son nombrosas e contradictorias per nòstres jovents.
Ester, ela, se tròba embarcada maugrat son bon voler dins d’aventuras a lasqualas pensava pas ‘vancés las prumieras linhas. 

E per çò qu’es de la part de realisme, vos laisse liure de jutjar.

Avetz chausit d’escriure en occitan dins un estile noveu, actuau. Perqué quela chausida ?

MP: Sabe pas tròp si qu’es «un « estile noveu » mas en pedagogia, ai aprengut au mens una chausa quò es que fau totjorn pensar a qui nos adreçam. L’idada es de pas laissar bufar la persona que legis emb l’objectiu de sedusir benleu los qu’an pas tròp la costuma de legir. Es un pauc entau que faguet Florian Vernet dins son biais d’escriure sos romans policiers que m’agraderen pro e que son una referença per ió.

E puei me sei pro amusat a escriure entau. A veire si lo monde prendrán autan de plaser a zo legir.

Avetz convocat lo comissari Darnaudguilhem, erò recurrent d’un famos autor occitan. Une mena d’omenatge ? Un « cross-over» que podria durar ?

MP: Coma pas mau de monde ai legit totas las aventuras dau Darnaudguilhem dempuei « Sorne trasluc ». Es un pauc nòstre Barnaby a n’autres. M’amusava de crosar son univers emb lo de la Ester e sos amics que son ben mai « electrics » que nòstre comissari que fai de las vertadieras enquestas mentre que los jòves daus « Sendareus de l’auba » son mai dins l’accion. Trobava risent de lo bolegar un pauc lo comissari, mas evidentament emb respect, dins un biais de dedicaça.

Avetz començat d’escriure la seguida ?

MP: Pas brin ! Escriure pren beucòp de temps e sei un pauc chen per çò qu’es de mon temps. Mas quò empaicha pas li suchar tot parier.
Veirem ben. Fau laissar madurar.
E puei me taina de saubre çò que ne’n pensan los legeires, enfin si ne’n i a…

Denis Gilabert

Doas dedicaças se debanaran dins los jorns vents coma Martial Peyrouny:

- dissabde 24 mai 2025 au Festival Paratge de Bordelha, au stand de Novelum IEO Perigòrd, a partir de 15 oras

- dimecres 28 mai 2025 a la Libraria Marbòt de Perigüers ( 10 o 30/ 12 o 30, 14 o 30 17 o 30), Joan Ganhaire e Martial Peyrouny