Zo sabetz benleu pas, fau lo professor dins dos collegis a La Coquilha e a Sent-Abre. Chasca annada, a la rentrada fau un pitit estudis sur los eslevas que pòden auvir parlar l'occitan dins lors familha o chas lors vesins e lor damanda de me portar daus mots, de las espressions en occitan. Laidonc, van veire lo pair, lo pepet, la memet, lo vesin, l'oncle ...e marquan ço que lor an dich, coma pòden, sur un bocin de papier. Apres, l'estudiam, l'escrivem coma fau e l'aprenem en classa, son los "Mots de familha".

E ben, questa annada, la culhida de mos pitits vendenhaires fuguet plan bona. D'en prumier, ai descubert que mai de 80 % de mos eslevas coneissen dau monde que pòden parlar ( e ben òc! Estonant, non ?) e son preste a jugar lo juec. Vòle grandmercejar quela gent que fan de« l'immersion », se-dissen los pedagògues, valent a dire que parlan aus goiassons, dau temps que io, lor aprene las basas.

Laidonc, qu'avem trobat ? Lo temps que fai : « quò bufa, quò plòu pro »; la familha : « mon pair es partit veire sa mair », lo poton ; de las chausas de tots los jorns : la taula, la 'sieta, lo davantau, la caçeiròla, lo pan, « doman benleu, nos vam minjar au restaurant », « far bulhir lo topin »; daus mots de sason : botareu, champanhòu, cacaus, poma, vinha, vendenhar, vergier, « botar lo nas defòra », « ai minjat dau rasim ». Daus òrdres per goiassons: « minja ta sopa ! Mesfia-te ! Còp-sec d'abòrd!»ço que me laissa a pensar que las chausas an pas talament chanjat a taula ! Los 'nimaus, tanben : la cagolha, la tròia, lo jau, la pola, los uòus, lo femorier, lo chen. E daus verbes que sovent utilisam en francés regionau : «goutezer »(gotejar), « gnaquer »(nhacar), « chaupir » ( piétiner), « gansouiller » (gansolhar), estranujar(éternuer). I a mesme una esleva que me portet un bocin de Rubrica en òc, ço que me faguet plan plaser.

Fin finala, los goiassons eran plan contents d'aver passat un bon moment coma lors pròpches e son pressats de ne'n parlar en classa.

Mercés a v'autres, informators, de far veire , de dire aus jòunes que l'occitan se parla, a un avenir, que podetz los aidar aprener e que sarrats jos las fuelhas se pòden trobar los mai braves botareus.

Una de Joan Ganhaire per chabar : "Un que sap parlar la lenga a pas lo drech de se taser". Entau fasetz. Mercés plan de consacrar dau temps per far passar la lenga aus jòunes. Fasetz ço que fau.

Denis Gilabert.