Sabe pas si avetz remarcat, mas lo monde politicò-mediatic se prepara pauc per pauc a la campanha per les eleccions europencas de mai 2019. Io, quò m'interessa las campanhas electoralas, que normalament quò es, o pusleu quò deuria esser lo moment qu'espelissen las idèias, nascudas de la confrontacion de punts de vista diferents. Enfin, entau era autres còps. Aura, dos camps oppausats començan de nos dire que quò vai se jugar entre ilhs dos e nonmas ilhs dos. « Setz coma nos o setz contra nos », « Me o lo caòs » e quò es partit per la propaganda.

Bipòlarizacion
Començan de se borrar d'un costat a l'autre de l'Euròpa. Se tractan de tots los noms coma daus mainatges en cors de recreacion. Se disen : progressistes/reaccionaris, nacionalistas/ euròpeistas, fau surtir/ fau contunhar entau mai redde, populista/demagò...Los professors disen totjorn que fau pas se polhar, fau argumentar. Daus arguments, de las idèias novelas , de las perpausicions vertadieras ne'n auvem gaire : paubretat de la pensada, incapables d'enginhar de las solucions daus segle XXI. Pasmens, podem pas dire que tot vai plan planhier dins l'espaci europenc, non gran ! I a totplen a dire e a far, quò merita de ne'n parlar e dins lo calme. Mas quela bipolarizacion voudria empeichar las idèias novelas de neisser e frotjar. En plaça de quò, avem la paur lo mesprés mai la guisança de l'autre, de çò que es, de çò que pensa ...Lo denigrament, montar los uns contra los autres : lo degrat zerò de la pensada politica e umana. La bipòlarizacion fai lo liech de la pensada paubra e unica, daus partits egemonics e fin finala daus regimes totalitaris.

Complementaris
Pasmens, en Euròpa, sem coma los dets de la man, nos semblam mas sem diferents, complementaris e vivem dins lo mesme espaci. Que lo gros det s'opausa au marmalhon, quò es normau. Avem mestier los uns daus autres. Quò vòu dire que devem se respectar e s'escotar. Daus uns còps sem benleu pas d'acòrd, adversaris òc, mas pas enemics. Degun pòt dire qu'a rason sur tot. I a totjorn agut doas versions de l'Europa : d'un costat, la de Monnet e de Schuman, federalista, supranacionala, "los Estats-Unis d'Euròpa" ; de l'autre costat la de De Gaulle e Adenhauer, de las nacions sobeiranas associadas, que "Podem pas far de moleta emb daus uòus durs". Quelas doas versions l'an bastida, l'Euròpa, las doas son legitimas. De tot biais, la legitimitat de tot poder, quau que sia, es dins lo pòble. Laidonc, començatz per escotar e respectar los pòbles. Laissatz lo monde exprimar daus punts de vista diferents. Sem daus pòbles educats, capables de comprener, de chausir. Sem pas daus « chens de Pavlov » nimai de las ovelhas. Parlatz-nos coma a daus adultes responsables, pas coma a daus necis. Fasetz-nos de las perpausicions utilas e crediblas. Chausirem pas de votar "contra" l'un o l'autre un còp de mai, mas "per" de las idèias, si n'i a. E remembretz-vos que lo vòte se fai a la proporcionala en un torn e que i aura pas nonmas v'autres dos, coma listas. Entau aurem benleu una melhor participacion au votament e au project europenc. L' Euròpa merita mielhs que l'anatema.

Denis Gilabert